صفحه ها
دسته
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 113204
تعداد نوشته ها : 58
تعداد نظرات : 4
Rss
طراح قالب
حمید رضا علیخانی



آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار) ؛ ج‏6 ؛ ص230

      رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود :.........................     
و               

      نوادر و کلیات طب معصومین علیهم السّلام‏

                            در ادامه مطلب ...........................  





آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار) ؛ ج‏6 ؛ ص230

      رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود :.........................     و                

      نوادر و کلیات طب معصومین علیهم السّلام‏

                       




آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار) ؛ ج‏6 ؛ ص230

 

باب هشتاد و هشتم باب نادر در طب النبى وابسته بشیخ ابو العباس مستغفرى‏


بنام خداى بخشاینده مهربان گفته:


1- رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: 

خدا دردى نداده جز آنکه داروئى برایش داده مگر مرگ.

2- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: آنکه درد آورده درمانهم آورده.

3- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: گرم مزاجها را بعمر دراز مژده دهید.

4- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: مایه هر دردى سردى است.

5- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: با اشتهاء بخور و با اشتهاء دست بکش.

6- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: معده خانه درد است، پرهیز سر هر دارو، بهر نفسى بده آنچه بدان عادت دارد.

7- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: محبوبترین خوراک نزد خدا آنست که دست بیشترى در آنست.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 231

8- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خوردن بیک انگشت خوردن شیطانست و با دو خوردن جباران و با سه خوردن پیغمبران.

9- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خوراک را سرد کن که داغ برکت ندارد.

10- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: در خوراک کفش را بکنید که پاتان را راحت‏تر است و آن روش زیبائى است.

11- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: همخورى با خدمتکاران از تواضع است هر که با آنها همخور باشد بهشت بدو مشتاق است.

12- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم خوردن در بازار از پستى است 13- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: مؤمن بخواست خاندانش بخورد و منافق خانواده‏اش را بدنبال خود کشد.

14- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون خوان گسترند از پیش خود بخور، و از میانه خوراک برگیر که برکت از آن آید، تا دیگران دست نکشند تو دست مکش که آنها شرمگین شوند.

15- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: برکت در میانه خوراک است، از اطرافش بخورید و از میانش نخورید.

16- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: برکت در 3 است: حجامت، سحور، ترید.

17- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که دو چوب بکار برد شکنجه کلبتین نبرد.

18- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: دنبال خوردن خلال کنید و بجوید که دندان نیش و نواجد را درست دارد.

19- فرمود، صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خلال از نظافت است، نظافت از ایمان، ایمان بهمراه دارنده‏اش در بهشت.

20- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: غذاى جواد درمانست و غذاى بخیل درد.

21- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: کاسه براى لیسنده خود آمرزش خواهد.

22- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: با هم بخورید نه تنها که برکت در جماعت است.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 232

23- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: پر خورى شوم است.

24- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که گرسنه یا نیازمند شد و از مردم نهان داشت و بدرگاه خدا عزّ و جلّ رو آورد بر خداست که در یک سال روزى حلال را بر او گشاید.

25- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که ریزه سفره را بخورد تا زنده است وسعت روزى دارد، و فرزند و نواده‏اش از حرام برکنارند.

26- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که خدا و روز جزا را باور دارد باید مهمانش را گرامى دارد.

27- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: نوشیدن ته‏مانده برادر مؤمن از تواضع است.

28- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: کم خور حسابش سبک است.

29- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: ایستاده ننوشید و هر که فراموش کرد و نوشید باید قى‏ء کند.

30- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: محتکر ملعونست.

31- احتکار در ده است: گندم، جو، خرما، مویز، ذرت، روغن، عسل، پنیر گردو، زیت.

32- اگر کسى جز خواربار کسبى ندارد سرکش شود و ستم کند.

33- هر که خوراکى را گرد کند و 40 روز انتظار گران شدن کشد از خدا بیزار است و خدا از او بیزار است.

34- هر که خوراکى را بر مسلمانان احتکار کند خدا او را بخوره و ندارى بگیرد.

35- سحرى بخورید که سحرى برکت دارد.

36- سحرى بخورید تا بر خلاف اهل کتاب باشید.

37- بهتر خوراکتان نان و بهتر میوه‏تان انگور است.

38- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: از کمر بند دارها باشید.

39- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هریسه بخورید که 40 روز نشاط عبادت آرد، و آنست که بجاى مائده عیسى بر ما فرو آمده.

40- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: نان را با کارد نبرید، آن را ارجمند دارید، که خدایش ارجمند داشته.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 233

41- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: سه لقمه با نمک پیش از خوراک از آدمیزاده 72 نوع بلا بگرداند چون دیوانگى و خوره و پیسى.

42- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: سرور نانخورشتان نمک است.

43- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که پیش از هر چه و پس از آن نمک خورد خدا از او 360 نوع بلا بگرداند که آسانتر همه خوره است.

44- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: آغاز بنمک کنید که داروى 70 درد است.

45- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: بهترین صدقه آب است.

46- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: سرور نوشابه‏ها در دنیا و آخرت آبست.

47- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: تب تف دوزخ است با آبش خنک کنید.

48- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون تشنه شوید آب را جرعه جرعه نوشید نه یکباره.

49- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: یکباره نوشیدن مایه کباد است.

50- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر خوراک و نوشابه که جانور بیخون در آن افتد و بمیرد حلال و پاک است.

51، فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که به پرخورى و پر نوشى عادت کند دلش سخت شود- 52- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر کدامتان با سه نفس آب نوشد در امانست.

53- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: بدترین امّتم خورنده مخ استخوانست.

54- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: ابلیس به دیوان خود گوید: با گوشت و مى و زن مردم را فریب دهید که همه بدیها جز در آنها نیست.

55- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: بهترین نان خورش در دنیا و آخرت گوشتست و فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم:

بر شما باد بخوردن گوشت شتر براى مخالفت با یهود.

56- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: گوشت گوشت آورد و هر که 40 صباح نخورد بد رفتار شود.

57- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که بیچاره شود و گوشت مردار و خون و گوشت خنزیر نخورد تا بمیرد در دوزخ همیشه جاویدانست.

58- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: در سر سفره گوشت را با کارد نبرّید که کار عجم‏ها است‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 234

و آن را بدندان زنید که گواراتر و خوشتر است.

59- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: از شکار گبران جز ماهى نخورید.

60- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که 40 صباح گوشت خورد دلش سخت شود.

61- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: خدا به پیغمبرى که از ناتوانى باو شکوه کرد وحى کرد گوشت را با شیر بپز که درمان و برکت در آن نهادم.

62- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: برنج چون سرور عشیره است و من در میان پیمبران چون نمک در خوراک.

63- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که میوه را تک خورد زیانش نزند.

64- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: عطر بنفشه بزنید که تابستان خنک است و در زمستان گرم.

65- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: بزنان آبستن شیر نوشانید که خرد کودک را بیفزاید.

66- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چون شیر نوشید دهن را شوئید که چربى دارد.

67- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: سه چیز را برنگردانند، پشتى، شیر و عطر.

68- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: پنیر درد است و گردو درد و چون همراه شوند دارو باشند.

69- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: شیر نوشى محض ایمان است.

70- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: بر شما باد بکندر که حرارت دل را بگیرد چنانچه انگشت عرق پیشانى را، و پشت را نیرو دهد، و خرد را بیفزاید، ذهن را تیز کند و دیده را روشن نماید و فراموشى را براندازد.

71- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: ده خصلت مایه فراموشیند، پنیر خوردن، دمزده موش، سیب ترش، جلجلان، حجامت بر گودى پشت، راه رفتن میان دو زن، نگاه بردار زده، ستیزه با هم، خواندن سنگ گورها.

72- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چیزى جاى غذا و آب را نگیرد جز شیر.

73- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: یک گوسفند یک برکت است، دو تا دو برکت، سه تا غنیمت.

74- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: به سه چیز تن شاد و فربه شود، بوى خوش، جامه نرم و عسل.

75- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: بر شما باد بعسل، بدان که جانم بدست او است خانه‏اى نیست‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 235

که عسل در آن باشد جز اینکه فرشته‏ها براى آن خانه آمرزش خواهند هر کسش بنوشد هزار دارو در درونش دود و هزار هزار درد از آن برآید و اگر در درونش باشد و بمیرد آتش بتنش نرسد.

76- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: دل مؤمن شیرین و دوستدار شیرینى است.

77- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که لقمه‏اى شیرین بدهن برادرش نهد نه براى رشوه و نه از ترس او بلکه براى خدا خداوند گرمى موقف قیامت را از او بگرداند.

78- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چه خوب نوشابه‏ایست عسل، دل پرورد و سینه را گرم کند.

79- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که حافظه خواهد باید عسل بخورد.

80- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون کنیزى خریدید نخست طعامش عسل باشد که بهتر خوشدل شود.

81- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چون زن زاید نخست خوراکش رطب شیرین یا خرما باشد که اگر از آن بهترى بود خدا بمریم میداد که عیسى را زاد.

82- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون رطب آید مرا مبارک باد گوئید و چون برود دلداریم دهید.

83- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: در خانه‏اى که خرما نیست گویا خوراکى نیست 84- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: نخله و انار و انگور از مانده گل آدمند علیه السّلام.

85- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: دو عمه خود نخله و مویز را گرامى دارید.

86- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: ناشتا خرما بخور که کرم را میکشد.

87- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چه خوب سحریست براى مؤمن خرما.

88- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که خرما دارد با آن افطار کند و هر که نیابد با آب که پاک‏کننده است.

89- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که شربت عسل براتان آورد پس ندهید.

90- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: گوشت گاو درد است و شیرش درمان، گوشت گوسپند درمانست و شیرش درد.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 236

91- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: میوه که آید بخورید چون تندرستى است و اندوه بر، و چون پشت کرد آن را دور اندازید که درد تن باشد.

92- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: بهتر افطار روزه‏دار، مویز یا خرما یا شیرینى است.

93- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: خوردن انجیر امانست از قولنج، خوردن به تیره‏گى چشم را ببرد.

94- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: بهار امتم انگور است و خربزه، خربزه بخورید که میوه بهشت است هزار برکت هزار رحمت دارد و خوردنش درمان هر درد است.

95- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خربزه را گاز بزن آن را مبر تیکه تیکه، زیرا میوه با برکت و پاکیزه است، دهن را خوشبو کند دل را پاک کند، دندانها را سفید کند، خدا را خشنود کند، بویش از عنبر و آبش از کوثر و گوشتش از فردوس و لذتش از بهشت و خوردنش عبادت است.

و از ابن عباس است که گفت پیغمبر فرمود: خربزه بخورید که 10 خصلت دارد: خوراک است، نوشابه است، سنت است، ریحانست و مثانه را بشوید، شکم را بشوید، منى را فزاید، جماع را فزاید، سردى را ببرد و بشره را خرّم کند.

96- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: بر شما باد به انار و پیه‏اش را بخورید که معده را دباغى کند، هیچ دانه از آن در درون کسى نرود جز دلش را روشن کند، و از شیطان و وسوسه‏اش 40 روز دور کند.

97- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: پرتقال را از دست ندهید که دل را روشن کند و مغز را بیفزاید.

98- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: انگور را دانه دانه خورید که گواراتر است 99- انجیر خورید که براى بواسیر و نقرس خوبست.

99- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: بادنجان بسیار بخورید که درختى است منش در بهشت دیدم، هر که بقصد اینکه درد است خورد درد باشد و هر که براى درمان دارو باشد.

100- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: کدو بخور اگر خدا درختى سبکتر از آن میدانست آن را بر تن برادرم یونس میرویاند.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 237

101- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون آبگوشت سازید کدو بسیار در آن بریزید که بمغز افزاید و خرد هر دو.

102- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که یک انار بخورد تا پایانش خدا تا 40 روز دلش را روشن کند.

103- چه خوب نانخورشى است مویز.

104- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: کسى یک انار نخورد جز شیطانش 40 روز بیمار شود.

105- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: کرفس سبزى پیمبرانست.

106- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که سرکه خورد فرشته بر او ایستد برایش آمرزش خواهد تا فارغ شود.

107- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چه خوب نانخورشى است سرکه، گفت پیغمبر از میوه‏ها انگور و خربزه را دوست میداشت.

108- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: مویز را باشید که صفراء را فرو نشاند، بلغم را آرام کند، پى را محکم کند، رنج را ببرد. دل را خوش کند.

109- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: کدو را باشید که در مغز افزاید.

110- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: عناب تب بر است، گلابى دل را روشن کند.

111- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: نوح از غم بخدا شکوه کرد خدایش وحى کرد که انگور بخور تا غم را ببرد.

112- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خیار را از تهش بخورید.

113- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: میوه خربزه بخورید و آن را گاز زنید، زیرا آبش رحمت است شیرینش از شیرینى ایمانست و هر که یک لقمه خربزه بدهن نهد خدا 70 هزار حسنه‏اش نویسد و 70 هزار گناهش محو کند.

114- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: در خربزه 10 خصلت است و آنها را بیان کرد، گفت:

از طائف خربزه به پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله هدیه شد، بوئیدش و بوسیدش و فرمود: خربزه را گاز بزنید زیرا از زیورهاى زمین است، و آبش رحمت است و شیرینیش از بهشت‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 238

است، یک روز در انجمنى بود با یارانش فرمود: خدایش یاد کند که خربزه بما خوراند، على علیه السّلام برخاست و رفت و مقدارى خربزه آورد، و او و یارانش خوردند و فرمود صلى اللَّه علیه و آله که: خدا رحمت کند آنکه این را بما خوراند، و هر که خورد و نخورد از مسلمانان تا روز قیامت.

115- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: زن آبستنى نیست که خربزه با پنیر خورد جز آنکه نوزادش زیبا رو و خوش خلق باشد.

116- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: خربزه پیش از غذا شکم را بشوید و درد را ببرد.

117- خیار با نمک میخورد صلى اللَّه علیه و آله و خربزه با پنیر، میوه تازه میخورد و بسا خربزه را با دو دست میخورد.

118- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: نرگس را بوئید گر چه روزى یک بار باشد، هفته‏اى یک بار باشد، ماهى یک بار باشد، عمرى یک بار سالى یک بار باشد، زیرا در دل دانه‏اى از دیوانگى و خوره و پیسى است و بو کردنش آن را بن کند.

119- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: حنا خضاب اسلام است، کردار مؤمن را فزاید، سردرد را برد، دیده را تیز کند، در جماع فزاید، آن سرور گلها است در دنیا و آخرت.

120- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: مرزنجوش را باشید آن را ببوئید که براى درد خشام خوبست (بویا نبودن).

121- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: برترى عطر بنفشه بر عطرها چون برترى اسلام است بر دینها.

122- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هیچ برگى از کاشنى نیست جز بر آن یک قطره آب بهشتى است.

123- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که بوى مرا خواهد گل سرخ بوید.

124- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: خدا درختى محبوبتر خود از حنا نیافریده.

125- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: انفاق یکدرهم در راه خدا 700 درهم عوض دارد و

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 239

یکدرهم در خضاب حناء نه هزار درهم.

126- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: چون فجل خورید و خواهید از گندش کنار بمانید در لقمه نخست بر من صلوات فرستید.

127- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: سفره‏هاى خود را با سبزى زیور دهید که با بسم اللَّه شیاطین را برانند.

128- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: شونیز (سیاه‏دانه) درمان هر درد است جز مرگ.

129- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: پنیر بخورید. که چرت آرد و غذا را هضم کند.

130- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که سداب (ترب) خورد و بخوابد از سرگیجه و ذات الجنب در امانست.

131- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: هر که سیر یا پیاز، تره خورد، نزد ما نیاید و بمسجد نیاید.

132- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چون بشهرى درآئید از سبزى و پیازش بخورید تا دردش را از شما براند و رنج را ببرد، و بازو را نیرو دهد، و منى را بیفزاید، و تب را ببرد.

133- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: کرفس را باشید که اگر چیزى خرد فزاید آنست، و فرمود: اگر درمان در چیزیست در سنا است.

134- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هلیله سیاه را باشید که از درخت بهشت است، تلخ مزه است و در آن درمان هر درد است.

135- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: حجامت در 19 و 21 هر ماه است.

136- فرمود صلى اللَّه علیه و آله و سلم: در شبى که بمعراجم بردند بهیچ گروه از فرشته‏ها برنخوردم جز گفتند اى محمّد بامتت فرمان حجامت ده، بهترین داروى شما حجامت، سیاهدانه عدالت.

137- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: گل خوردن بر هر مسلمانى حرامست، فرمود: هر که بمیرد و در شکمش وزن ذره‏اى از آن باشد در دوزخش برد، فرمود: هر که گل‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 240

خورد گویا خودکشى کرده.

138- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: گل نخورید که در آن سه خصلت است: درد آرد، شکم را گنده کند، رنگ را زرد کند.

139- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: تب بهره هر مؤمنى است از دوزخ.

140- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که هفت روز بیمارى جانکاهى گیرد خدا گناهان هفتاد سالش را کفاره کند.

141- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: چهار را بد ندارید، چشم درد که رگهاى کورى را برد، زکام که رگهاى خوره را برد، سرفه که رگهاى فلج را برد و دمل که رگهاى پیسى را برد.

142- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: دردى چون درد چشم نیست و اندوهى چون اندوه وام.

143- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: تب گناهان را بریزد چون برگ از درخت.

144- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که به عطسه زن به الحمد للَّه گفتن پیشى گیرد از درد دندان و درد گوش و درد شکم آسوده ماند.

145- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هیچ کس در بر بیمارى 7 بار نگوید: «أسأل اللَّه العظیم، رب العرش ان یشفیک» جز اینکه خوب شود.

146- فرمود صلى اللَّه علیه و آله: هر که از دندان نالد انگشتش را بر آن نهد و این آیه بخواند وَ هُوَ الَّذِی أَنْشَأَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَ مُسْتَوْدَعٌ، قَدْ فَصَّلْنَا الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَفْقَهُونَ، وَ بِالْحَقِّ أَنْزَلْناهُ وَ بِالْحَقِّ نَزَلَ‏ الاسراء، 105 الآیة.

چون بالین بیمارى مى‏آمد میفرمود: ببرد وسواس و سختى را پروردگار مردم شفا ده که توئى شفا بخش، شفائى نیست جز شفاى تو.

گفته‏اند: رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله مریضى را عیادت کرد و فرمود: بتو دعائى خوانم که جبرئیلم آموخت؟

گفت: آرى، یا رسول اللَّه، فرمود: بسم اللَّه یشفیک من کلّ داء و لا یاتیک‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 241

وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِی الْعُقَدِ، وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ.

بیان: اینکه فرمود مایه هر دردیست یعنى بحسب غالب یا منظور آن بلادیست که برودت بر اهلش غالب است. اینکه فرمود: هر که دو چوب بکار برد:

یعنى خلال و مسواک، از شکنجه کلبتین آسوده است: یعنى نیاز بکشیدن دندان ندارد.[1]

 


[1] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى - مترجم: کمره اى، محمد باقر، آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، 10جلد، اسلامیه - تهران، چاپ: اول، 1351 ه.ش.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------


آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار) ؛ ج‏6 ؛ ص204

 

باب هشتاد و هفتم: نوادر و کلیات طب معصومین علیهم السّلام‏

1- در فقه الرضا: از عالم روایت دارم که: پرهیز سر هر دارو است، معده خانه هر درد است، تن را بهر چه عادت کرده وادار و ترک عادت مکن.

2- و فرمود: سر هر پرهیز کردن آسایش تن است 3- روایت است که دورى کن از دارو تا تنت تاب درد دارد، و چون بیتاب شد دارو بکار بر.

4- و روایت دارم از او علیه السّلام که دو کس بیمارند همیشه: تندرست پرهیز کن، و بیمار ناپرهیز و درهم کن.

5- روایت است که چون گرسنه شوى بخور، چون تشنه شوى بنوش، چون شاشت گرفت بشاش، و جز براى نیاز جماع مکن، و خوابت که آمد بخواب که اینها تندرستى آرند.

6- فرمود عالم علیه السّلام: هر دردى با اجازه بآدمى رسد جز تب که یکباره درآید، و خدا عزّ و جلّ میان درد و دارو پرده اندازد تا مدت مقدر بگذرد و آنگاه آزاد کند و بدان دارو به شود، و اگر خواهد پیش از گذشت مدت بوسیله احسان یا صدقه یا نیکى آن را آزاد کند، زیرا او است که محو کند هر چه خواهد و بر جا دارد، و او است آغاز کن و باز آور.

7- عالم فرمود: در عسل درمان هر درد است: یک انگشت عسل ناشتا بلغم را ببرد، صفراء را بشکند، خلط سوداء را بن کند، ذهن را پاک کند، حافظه را خوب کند، هر گاه با کندر نر باشد، و شکر براى هر چیز خوبست و هیچ زیانى ندارد و همچنانست آب جوشیده.

8- روایت دارم که آب سرد گرمى بنشاند، صفراء را آرام کند، غذا را

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 205

هضم کند و فضله روى معده را آب کند و تب را ببرد.

9- روایت دارم که اگر چیزى تن را میفزود البته که مالش بود و جامه نرم، و همچنان بوى خوش و حمام گرفتن و اگر مرده را مالش دهند و زنده شود منش منکر نشوم.

10- روایت دارم که صدقه بلاى آسمانى را برگرداند.

11- گفته‏اند: صدقه قضاى حتمى را از صاحبش دفع کند.

12- گفتند: هیچ دارو اثر نکند جز دعاء و صدقه و آب خنک.

13- روایت دارم که نهایت پرهیز تا 14 روز است و آن ترک کلى چیزى نیست ولى کم خورى از آنست.

14- روایت دارم که صحت و بیمارى در تن مبارزه دارند، اگر بیمارى غلبه کرد مریض بیخواب شود و اگر صحّت پیروز شد اشتهاى بخوراک یابد، چون خوراک خواست باو بخورانید، بسا که درمانش همانست.

15- روایت دارم که از ناسپاسى نعمت است که کسى گوید غذا را خوردم و زیانم زد.

16- روایت دارم که در میوه‏هاى رسیده درمانست که خدا فرموده «بخورید از میوه آن، 141- الانعام» و باللَّه التوفیق.

17- روایت دارم از عالم علیه السّلام که در قرآن درمان هر دردیست.

18- فرمود: بیمارانتان را با صدقه درمان کنید، از قرآن شفا جوئید که هر که را قرآن شفا ندهد درمانى ندارد.

19- در طب- 29- بسندى تا امیر المؤمنین علیه السّلام که هر که زیست خواهد، و زیست نباشد: رداء سبک کند و بامدادان چاشت خورد، و کم با زنها جماع کند.

بیان: یعنى هر که عمر دراز جوید با اینکه در جهان ماندن نشاید، در نهایه گفته: در حدیث علی علیه السّلام است که: هر که زیست خواهد و زیستى نیست رداء سبک کند، گفتند: سبکى رداء چیست؟ فرمود کمى وام، وام را رداء نامید چون‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 206

گویند: وام تو بر ذمه من است یعنى در گردن من است و گردن جاى رداء است- پایان- و از فارسى است که رواست رداء کنایه از پشت باشد، و معنا این باشد که پشت خود را با وام سنگین بار نکند، گویم با نبودن تفسیر چنانچه در این روایت آمده ظاهرش سبک داشتن دوش است از جامه‏ها.

20- در طب 55- بسندى از امام پنجم علیه السّلام که طب عرب در سه چیز است:

تیغ حجامت، حقنه، و آخرش داغ کردن.

21- از امام ششم علیه السّلام: طب عرب در پنج است (و قى‏ء و حمام را بدان سه افزوده و سعوط را).

22- که طب عرب در هفت است (نوشیدن عسل را بدان پنج افزوده و فرموده) بسا نوره هم بدانها افزایند.

23- و از همان- 57- بسندش از امام ششم علیه السّلام که داروى پیغمبران حجامت است و نوره و سعوط.

24- و از همان: بسندش از اسحاق بن عمار که شکوه کردم بامام ششم علیه السّلام از دردى و گفتمش پزشک بمن نسخه شراب داده و گفته با این درد سازگار است امام صادق علیه السّلام فرمود: چه نسخه داده؟ گفتم گفته: مویز برگیر و عسل بر آن بریز و آن را بپز تا 2 سوم آن برود و 1 سوم بماند، فرمود: آیا شیرین است؟

گفتم: چرا یا بن رسول اللَّه فرمود شیرین هر کجا یافتى و هر جا رسیدى بنوش، و چیزى بر آن نیفزود.

بیان: شاید پرسش از شیرینیش براى آنست که دانسته دگرگون و مست‏کننده نشده، زیرا تا شیرینست مستى ندارد، و در کافى است (ج 6 ص 326 که شرابى برایم وصف کرد) مویز بگیرم و دو برابر آب بر آن بریزم، و عسل بر آن بریزم و آن را بپزم تا دو سوّمش برود و یک سومش بماند، فرمود: آیا شیرین نباشد؟

گفتم: چرا، فرمود: آن را بنوش و باو گزارش ندادم عسل چه اندازه است.

25- در طب- 93- بسندى تا امیر المؤمنین علیه السّلام که فرمود: چون بتن شما

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 207

دردهائى باشد و گرما زده‏اید بر شما باد که بستر گیرید، بامام پنجم که راوى حدیث است گفتند: یا بن رسول اللَّه بستر یعنى چه؟ فرمود: جماع با زنان که آن را آرام و خاموش کند.

بیان: در قاموس گفته: فراش همسر مرد است: 26- در طب- 110- بسندى از امام ششم علیه السّلام که همه این بادها از خلط غالب یا خون سوخته یا بلغم غالب است، باید هر کس بخود پردازد پیش از آنکه این طبایع بر او چیره شوند و او را نابود کنند.

بیان: گویا منظور از بادها در اینجا دیوانگى و گیجى و فالج و لقوه بلکه خوره و پیسى و مانند آنها است.

27- در طب- 122- بسندش تا رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله که: بیماران خود را با صدقه درمان کنید.

28- 122- و از او است صلى اللَّه علیه و آله که صدقه بلاء مبرم را دفع کند، با صدقه بیمارانتان را درمان کنید.

29- 123- و از او صلى اللَّه علیه و آله که صدقه مرگ بد را از صاحبش دفع کند.

30- مردى بامام هفتم علیه السّلام شکوه کرد که 10 تن عیال او همه بیمارند، فرمود: با صدقه آنها را درمان کن چیزى از صدقه زودتر جوابگو نیست، و براى بیمار خوبتر نیست.

31- از عیاشى: بسندش که مردى بامیر المؤمنین شکوه کرد فرمودش یکدرهم از مهر زنت بخواه و بدان عسل بخر و با آب باران بنوش و عمل کرد و خوب شد.

و در باره آن از آن حضرت پرسید که آیا آن را از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم شنیده؟ فرمود:

نه، ولى شنیدم که خدا در کتابش فرماید «و اگر از دل چیزى بشما دهند آن را بخورید خوش و گوارا، 4- النساء» و هم فرماید «برآید از شکمشان شربتى چند رنگ در آن درمانست براى مردم، 69- النحل» و فرماید «و فرو آوردیم از آسمان آب با برکت، 9- ق» خوشى، گوارائى، برکت و شفا جمعند و امید بهبودى از آن داشتم.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 208

32- و از همان: بسندى از شیخى از اصحاب خودمان که جمعى نزد امام ششم علیه السّلام بودیم پیرمردى باو گفت: دردى دارم و براى درمانش شراب خرما مینوشم، و آن را براى آن حضرت شرح داد، و فرمودش چه تو را باز دارد از درمان بآب که خدایش هر زنده را از آن آفریده، گفت با من سازگار نیست فرمود: چه بازت دارد از عسل که خدا در آن درمان براى مردمان نهاده، گفت دست رسم نیست فرمود: چه بازت دارد از شیر که گوشتت از آن روئیده و استخوانت از آن نیرو گرفته؟ گفت: با من سازگار نیست، امام علیه السّلام فرمود؟ میخواهى منت فرمان بنوشیدن مى دهم؟ نه، بخدا بتو فرمان ندهم (تفسیر عیاشى ج 3 ص 264).

33- در کافى (ج 6 ص 337) بسندى از ابى الحسن علیه السّلام که هر که آب پشتش دگرگون شده البته شیر تازه با عسل براى او خوبست.

34- و از همان (291- روضه): بسندى از امام ششم علیه السّلام که راه رفتن بیمار را پس برد، چون پدرم بیمار میشد او را در جامه‏اى براى قضاى حاجت میبردند- یعنى وضوء- چون که میفرمود راه رفتن بیمار را پس برد.

35- در دعائم: از علی علیه السّلام که پر میفرمود: هر که زیست خواهد و زیستى نیست باید رداء را سبک دارد و همیشه کفش پوشد و کم با زنان جماع کند، و بامدادان چاشت خورد.

36- از امام ششم علیه السّلام که اگر مردم در خوراک میانه روى داشتند تنشان سالم بود.

37- و از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم که شام نخوردن پیرکننده است.

38- و از او علی علیه السّلام که: شام نخوردن ویرانى تن است، و مرد سالخورده را شاید که شب نگذراند جز درونش پر از خوراک باشد.

39- و از او علی علیه السّلام که سه تا فراموشى برند و یاد آورند، خواندن قرآن مسواک زدن. روزه.

40- و از علی علیه السّلام در باره زن که پیوسته خون بیند فرمود، براى هر نمازى‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 209

بقصد قربت غسل کند زیرا چنین نکند هرگز جز اینکه خوب شود.

41- در دعوات راوندى که پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: از پرى شکم بپرهیزید که تن را تباه کند. بیمارى آرد. از عبادت وادارد.

42- از اصبغ بن نباته که شنیدم امیر المؤمنین علیه السّلام به پسرش حسن علیه السّلام میفرمود: پسر جانم چهار کلمه بتو بیاموزم که بدانها از طب بینیاز شوى؟ گفت:

چرا؟ فرمود: بر سر غذا منشین جز گرسنه باشى از غذا برمخیز جز هنوز اشتهاء دارى، خوب بجو، هنگام خواب سر قدم برو، چون این چهار را مراعات کنى از طب و دواء بى‏نیازى، فرمود در قرآن آیه‏ایست که همه طب را دارد «بخورید و بنوشید و اسراف نکنید. 30- الاعراف»[1] 43- و از امیر المؤمنین علیه السّلام: هر که زیست جوید و زیست نیست بامداد چاشت خورد، شام را پس اندازد، بزنان کم آویزد، رداء سبک دارد، گفتند:

سبکى رداء چیست؟ فرمود: وام کم گیرد.

و در روایتى: هر که پس افتادن جوید و پس افتادنى نیست.

بیان: در نهایه گفته: نس‏ء بمعنى پس انداختن و از آنست حدیث علی علیه السّلام من سرّه النسأ و الانساء.

44- در دعوات: پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: غذاى خود را با ذکر خدا و نمازهاتان آب کنید و روى آن نخوابید تا سخت دل شوید.

45- فرمود: روزه دارید تا تندرست باشید.

46- فرمود: سفر کنید تا تندرست باشید و بهره برید.

47- امام چهارم علیه السّلام فرمود: حج و عمره کنید تا تنتان سالم باشد، و روزیتان فراوان و ایمانتان خوب و هزینه مردم و هزینه نان‏خوران خود را بپردازید.

48- امام یکم علیه السّلام فرمود: شب زنده دارى تندرستى آرد.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 210

49- و از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله که بر شما باد بشب زنده دارى که شیوه نیکان پیش از شما است و شب زنده دارى نزدیکى بخداست و کفاره گناهان و باز دار از گناه و راننده درد از تن.

50- امام ششم علیه السّلام فرمود: نماز شب چهره را زیبا کند، خلق را خوش کند، روزى را پاک کند، وام را بپردازد، اندوه را ببرد، دیده را روشن کند بر شما باد بنماز شب که سنت پیغمبر شما است. و راننده درد از تن شما.

51- روایت است که هر که برخاست و نماز خواند خوشدل صبح کند، و هر که تا صبح خوابید سنگین و تنبل و سست باشد.

52- دعوات: از امیر المؤمنین علیه السّلام که معده خانه دردها است، پرهیز سر همه داروها است، تن درستى با پرخورى نباشد، و بیمارى لاغرکن‏تر از خرد نیست.

53- روایت است که هر که خوراکش کم باشد تندرست و دل پاک است، پرخور بیمار و سخت دل است.

54- و از امام صادق علیه السّلام که خدا به موسى بن عمران وحى کرده:

میدانى چرا تو را از خلق خود برگزیدم و با تو سخن گفتم؟ گفت: نه، پروردگارا خدا عز و جل بدو وحى کرد، راستى من توجهى بزمین کردم و در آن از تو فروتن‏تر ندیدم، موسى روى خاک سجده کرد و گونه بخاک نهاد باحترام پروردگارى و بدو وحى کرد خدا که سر بردار و دست بجاى سجده‏ات بکش و برویت بمال و بهرجا از تنت رسد که منت از هر درد و بیمارى آسوده کنم.

55- از آنان علیهم السّلام روایت است: ناخن بچین و با انگشت کوچک دست چپ آغاز کن و با شست کوچک دست راست پایان ده، و شارب بگیر و چون بگیرى بگو بسم اللَّه و باللَّه و على ملّة رسول اللَّه که هر که چنین کند خدا بهر ریزه ناخن و مویش آزاد کردن بنده‏اى برایش نویسد و بیمار نگردد جز بهمان بیمارى که در آن بمیرد.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 211

56- امام ششم فرمود: ناخن گرفتن روز جمعه امانست از خوره، پیسى و کورى و اگر نیاز ندارند آنها را اندکى بخاران.

55- پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: مسلمانى نیست که 40 سال در مسلمانى عمر کند جز اینکه خدا سه نوع بلا از او بگرداند: خوره، پیسى و دیوانگى.

58- از او که نوشیدن آب از کوزه عمومى امانست از پیسى و خوره.

59- روایت است که از آنچه زیانش را دانستى مخور، هوس را بر آسایش تنت مگزین، پرهیز میانه روى در هر چیز است، بنیاد طب خودداریست که دم بستن است و آسایش دو دست، درد بیدرمان روى هم غذا خوردنست، تا تندرستى از دارو دورى کن، و چون درد جنبد آن را زودتر ریشه سوز کن.

60- امام باقر علیه السّلام فرمود: عجب است کسى که براى ترس از درد از خوراک پرهیز کند چگونه از ترس دوزخ از گناهان پرهیز نکند.

61- پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: خداى یگانه بوسیله صدقه درد و بلاء سوختن و غرق و ویرانى و دیوانگى را دفع کند و 70 باب بدى را شمرد.

62- امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صدقه داروى مؤثریست.

63- پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود خدا با صدقه هفتاد مردن بد را دفع کند.

64- امام صادق علیه السّلام فرمود: بیمارانتان را با صدقه درمان کنید، و باک ندارد که یکى از شما غذاى روزش را صدقه دهد، زیرا ملک الموت برات گرفتن جان بنده‏اى را بگیرد و او صدقه دهد و بوى گویند برات را برگردان.

65- پیغمبر فرمود دعائى را بشما بیاموزم که جبرئیل بمن آموخته تا دیگر نیازمند پزشک و دارو نشوید؟ گفتند: چرا یا رسول اللَّه، فرمود، آب باران بگیرند و سوره حمد و معوّذتین بر آن خوانند و صلوات بر پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرستند و 70 بار تسبیح گویند و از آن آب بام و شام تا 7 روز نوشند پیاپى الخبر.

66- مردى نزد امام یکم علیه السّلام آمد و از شکمش شکوه کرد، فرمودش همسر دارى؟ گفت: آرى، فرمود: از او یکدرهم مهرش را برضایتش بخواه و بدان‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 212

عسل بخر و آب باران بر آن بریز و بنوش، و آن مرد عمل کرد و خوب شد (تا آخر آنچه در شماره- 31- گذشت).

67-: و در روایتى است که مردى بامام صادق علیه السّلام از درد بیدرمان شکوه کرد و باو همان را فرمود: (که در شماره 66 گذشت با این تفاوت) که با عسل آمیخته بآب باران قرآن بنویس و بنوش و براى آن گواه آورد که خدا فرموده «و فرو آوریم از قرآن آنچه درمان و رحمت است، 82- الاسراء» و اضافه کرد- چون بارانى بامیر المؤمنین علیه السّلام میرسید، با آن جلو سرش را مسح میکرد و میفرمود: برکت آسمانست دستى و مشکى بدان نرسیده.

توضیح: خلاصه سخن در شرح: لا صحة مع النهم الخ- اینست که حرص بر خوراک یا هر حرصى از بیماریها است بلکه سخت‏تر آنها است، و مقصود از جمله دوم اینست که خرد مایه اندوه و درد است در این جهان، زیرا خردمند همیشه اندوه سراى دیگر دارد براى آنچه از دنیا بدو رسد چون زشتى آن را دریابد، بر خلاف بیخرد نادان که باکى ندارد و خوش است بدان.

در نهایه گفته: دبیله برآمدگى و دمل بزرگى است که در درون برآید و کشنده است.

68- در نهج البلاغه: از آغاز سرما بپرهیزید و با پایانش در آمیزید که با تنها چنان کرد که با درختها: آغازش سوزش خزانى دارد و انجامش برگ سبز برآرد.

69- دعوات راوندى که زرّ بن حبیش گفت: امام یکم چهار کلمه دارد در طب که اگر بقراط یا جالینوس گفته بودند صدها برگ پیش میداشتند و آنها را زیور آن میساختند و آن گفتار آن حضرتست که از سرما بپرهیزید تا آنجا که- برگ آورد- سپس گفته و روایت است که از هوا بپرهیزید.

بیان: «صدها برگ پیش میداشتند» یعنى براى حفظ و ستایش آن .. و از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله روایت است که سرماى بهار را غنیمت شمارید که با تن شما آن کند

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 213

که با درختان شما، و از سرماى پائیز دورى کنید که با تن شما آن کند که با درختان شما.

70- در جنّه کفعمى است در شمار آنچه مایه حفظ و یاد آوریست از گیاهها و داروها آنست که ابن مسعود از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله روایت کرده براى حفظ قرآن و قطع بلغم و بول و نیروى پشت: از قرنفل، و اسفند و کندر سفید و شکر سفید هر کدام 10 درهم (شش مثقال تقریبا) همه سائیده شوند جز اسفند که با دست پرز شود، و در بامداد و هنگام خواب وزن یکدرهم بخورند.

و همین را عینا در کتاب- لقط الفوائد- دیدم، و هم در این کتابست که هر که خواهد حافظه‏اش فزاید و فراموشیش کم آید هر روز یکمثقال مرباى زنجبیل بخورد.

گفته: براى حافظه بتجربه رسیده است: مویز سرخ بى‏هسته 20 درهم (در حدود 12 مثقال) سعد کوفى یکمثقال، کندر نر 2 درهم، زعفران نیم درهم، همه را بکوبند و با آب رازیانه خمیر کنند تا بسفتى معجون رسد، و هر روز ناشتا بوزن یکدرهم بخورند، گفته: هر که پیوسته با مویز ناشتائى بشکند، فهم و حفظ و ذهن و کمى بلغم روزى او شود.

در کتاب طریق النجاة است که سه تا بلغم برند و حفظ آورند: روزه، مسواک، خواندن قرآن.

71- از داروها براى حافظه: از ابى بصیر است که بامام صادق علیه السّلام گفتم:

چگونه توانیم این عملى که شما براى ما گستردید حفظ کنیم؟ فرمود: ده درهم قرنفل و مانندش کندر نر بگیر و نرم بکوب هر روز بامداد ناشتا کف کن.

نسخه دیگر براى کند ذهن و کم یاد. 1- سنامکى 2- سعد هندى 3- فلفل سفید 4- کندر نر- 5 زعفران خالص، اجزاء برابر کوبیده و با عسل آمیخته و 7 روز پى در پى روزى یکمثقال بخورد، و اگر 14 روز بخورد نگرانیست که از شدت حافظه جادوگر باشد.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 214

72- نسخه دیگر از على علیه السّلام 1- زعفران پاک 2- سعد، و بآنها عسل افزاید و هر روزى دو مثقال بخورد که بسا از حافظه نیرومند جادوگر باشد.

نسخه دیگر بخط شیخ احمد بن فهد- ره- براى حافظه با گواه تجربه، 1- کندر 2- سعد 3- شکر طبرزد، اجزاء برابر نرم سائیده شوند و هر روزى (در حدود 3 مثقال) ناشتا کف کند تا سه روز، و قطع کند تا پنج روز و باز سه روز عمل کند و باز قطع کند تا پنج روز، و همچنین، گویم: همین را در کتاب لقط الفوائد، دیدم.

گویم: ابن ادریس در سرائر گفته: کسى که تنش از نخوردن شام زیان بیند بهتر است که شام بخورد و نخوابد مگر با شکم پر، و روایت است که شام نخوردن پیرى آورد.

و چون کسى بیمار است نباید وادارش کنند بخوردن و نوشیدن بلکه باید با او نرمى کنند در این باره، و روایت است که خوردن گوشت و شیر گوشت رویاند و استخوان محکم کند، روایت است که خوردن گوشت شنید و دید را بیفزاید، روایت است که خوردن گوشت و تخم مرغ باه را بیفزاید.

روایت است که آب کما درمان چشم است.

روایت است که روز چهارشنبه و شنبه بد است حجامت زیرا پیسى آورد، حجامت سر درمان هر درد است روایت است که بهترین دارو در چهار است: حجامت حقنه، نوره و قى‏ء، و اگر خون بجوشد، در هر روزى باشد حجامت کند و بدى ندارد آیت الکرسى بخواند و از خداى سبحان خیر خواهد و صلوات بر پیغمبر و آلش فرستد روایت است که چون تب آمد با ریختن آب بر سر و تن درمان شود، و اگر بر او آسان نباشد، دست در ظرف آب سرد نهد، سرمه‏کشیدن با سنگ سرمه هنگام خواب خاشاک را ببرد و چشم را پاک کند روایت است که چون عقرب آدمى را گزد نمک بر جاى نیش آن نهد و آن را فشارد تا آب شود، روایت است که هر کس دردش سخت شد کاسه آبى خواهد و 40 بار سوره حمد بر آن بخواند و بر خود بریزد روایت است‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 215

که خوردن مویز بى‏هسته در ناشتا منافع بزرگ دارد، هر کس هر روز ناشتا 21 دانه مویز بى‏هسته بخورد کم بیمار شود، و گفتند: بیمار نشود جز براى مردن، هر که هنگام خواب نه دانه خرما بخورد از قولنج معاف باشد، و طبق روایت کرم شکم را بکشد.

روایت است که خوردن سیاهدانه درمان هر درد است، در شربت عسل منافع بسیار است، هر کس آن را بکار برد سودش دهد جز اینکه بیمار باشد.

روایت است که در شیر گاو سودها است، هر که تواند بنوشد، روایت است که خوردن تخم مرغ براى اعضاء درون سودمند است، روایت است که خوردن کدو خرد فزاید و مغز را سود دهد، خوردن کاسنى خوبست روایت است از آقاى ما امام ششم علیه السّلام که چون بسرزمینى وارد شدید از پیازش بخورید که درد آن را از شما ببرد و روایت است که یکى از اصحابش باو از شکم رفتن شکوه کرد باو فرمود:

قاووت برنج بسازد و بنوشد و عمل کرد و خوب شد.

و روایت است که پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: از شبرم پرهیز کنید که گرم و گیر است، و با سنا درمان کنید که اگر چیزى جلو مرگ را میگرفت سنا بود، با حلبه درمان کنید که اگر امتم خاصیتش را میدانستند با آن درمان میکردند گر چه برابر طلا بخرند.

روایت است که فرمود: ماهى تازه خوردن همیشه تن را آب کند و روایت است که خرما خوردن پس از ماهى زیانش را ببرد روایت است که مردى از درد پهلو بدو نالید و فرمودش ریزه سفره را بخور، و خورد و خوب شد.

روایت است که وزش باد خوب خرد را فزاید و باه را نیرو دهد، روایت است از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله که نهى کرد کودک گل یا زغال بخورد و فرمود: هر که گل خورد شریک مرگ خود است، هر که آن را بخورد و بمیرد بر او نماز نخوانند، گل خوردن مایه دوروئى است.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 216

روایت است که برترى ما خاندان بر مردم چون برترى عطر بنفشه است به دیگر عطرها.

روایت است از امیر مؤمنان علیه السّلام: هر که انار را با پیه‏اش خورد معده‏اش را بشوید، و به دل ناتوان را پاک کند، ترسو را دلیر سازد.

روایت است از آقاى ما امام ششم علیه السّلام که سرکه صفراء کش است، دل را زنده کند، کرم شکم را بکشد و دهن را محکم کند این خلاصه‏ایست از آنچه از ائمه علیهم السّلام در این باب رسیده و ذکر همه بیشمار باشد و در کتابى نگنجد.

و اما آنچه در باره درمانجوئى از کار خیر و نیکى و تعوّذ و رقیه رسیده برخى را یاد کنیم که بخواست خدا بس باشد.

از امام ششم علیه السّلام است که: سه چیز فراموشى برند و یاد آورند، خواندن قرآن، مسواک و روزه.

و از او روایت است که یکى از خاندانش از وضع بیمارى در بر او یاد کرد، فرمود: زنبیلى بخواه و گندم در آن کن و برابرش بنه، و بغلامانت بگو چون گدائى آمد نزد او رود تا با دست خود باو دهد و از او بخواهد که برایش دعا کند، گفت: اشرفى و پول نقره ندهم؟ فرمود آنچه تو را فرمایم بکن، چنین بما روایت رسیده و عمل کرد و خوب شد.

روایت است که فرمود: توجه کنید بصدقه و صبح زود بدهید. مؤمنى نباشد که در صبح براى خدا صدقه دهد جز اینکه خدا بدى هر چه آن روز از آسمان فرو آید از او دفع کند، و آنگاه فرمود: دعاى گدا را بر بیمارانتان سبک نگیرید، که دعایشان در باره شما مستجابست و براى خودشان مستجاب نیست.

و روایت است از او علیه السّلام که یکى از یارانش از پیسى میان دو چشمش بدو شکوه کرد و گفت: یا بن رسول اللَّه بسیار مرا نگران کرده: فرمود بر تو باد که در سجده دعا کنى و عمل کرد و خوب شد.

و از او روایت است که اگرت اندوهى رسد دستت را بر سجده‏گاهت بکش‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 217

و از سوى گونه راستت برویت بکش و از سوى گونه چپت بر پیشانیت سپس بگو تا 3 بار، هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ‏، بار خدایا هم و اندوه را از من بردار.

و روایت است از او علیه السّلام که هر که هر روز 30 بار بگوید: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ‏ و لا حول و لا قوّة الّا باللَّه العلىّ العظیم، خدا از او 99 نوع بلا که آسانتر همه خوره است دفع کند.

و روایت است از امام یکم علیه السّلام که بیمار شدم و رسول خدایم صلى اللَّه علیه و آله دیدار کرد و من بر بسترم آرام نداشتم، فرمود: اى علی راستى سخت‏تر مردم در بلا پیمبرانند و سپس اوصیاء وانگه آنان که بآنها نزدیکند، مژده گیر که همین است بهره تو از عذاب خدا با همه ثوابى که دارى، سپس فرمود: میخواهى خدا دردت را براندازد. گفتم: آرى یا رسول اللَّه فرمودم که بگو: اللهم ارحم جلدى الرقیق، و عظمى الدقیق، و اعوذ بک من فورة الحریق، یا ام ملدم ان کنت آمنت باللَّه فلا تأکلى اللحم، و لا تشربى الدم، و لا تفورى من الفمّ، و انتقلى الى من یزعم انّ مع اللَّه إلها آخر، فانى أشهد ان لا اله الّا اللَّه وحده لا شریک له و اشهد انّ محمّدا عبده و رسوله فرمود: منش گفتم و همان ساعت خوب شدم.

امام صادق علیه السّلام فرمود: هرگز بدان پناه نبردم جز اینکه آن را یافتم و ما آن را بزنان و کودکان یاد دهیم.

روایت است از امام صادق علیه السّلام که فرمود: رسول خدا پیوسته حسن را بر ران راست مینشانید و حسین را بر ران چپش پس میفرمود: پناه دهم شما را بکلمات تامه خدا همه از شرّ هر شیطانى و هر خزنده و از شر هر چشم گزنده، وانگاه میفرمود، ابراهیم همچنین تعویذ میداد دو پسرش اسماعیل و إسحاق علیهما السّلام را.

روایت است از امام یکم علیه السّلام که هر که بد خلق شد در گوشش اذان بگوئید.

و روایت است از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله که نهى کرد از جادو و غیبگوئى و قیافه‏گرى و آویزه بندى و بکار بردن هیچ کدام اینها در هیچ حالى روا نیست.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 218

این مقداریست بس و بپایان بردن همه آنها کتاب را طولانى کند و بدرازا کشد.

بیان: در نهایه گفته: در حدیث ام سلمه است که شبرم مینوشید، و پیغمبر فرمود که آن گرم و گیر است: شبرم دانه‏ایست مانند نخود بپزند و آبش را براى درمان بنوشند، گفته‏اند نوعى است از شیح ...

ابن بیطار از قول دیسقوریدس گفته: بسا پندارند از اصناف نوعى است بنام هاریس (ماریس خ ب) مانند نوعى از درخت صنوبر گلى خرد دارد برنگ فرفیر و میوه‏اى پهن مانند عدس.

جالینوس گفته: قومى پندارند این گیاه از رسته یتوع است (گیاهان شیردار) زیرا مانند آنها شیر دارد و اسهال آورد.

حبیش گفته: گرم است از درجه 3 خشک است در پایان درجه 2 و با آن قبض و تندى دارد، و اگر اصلاح نشده نوش شود آرواره و چانه را بفشارد، قدماء آن را در داروهاى مسهل بکار میبردند و دریافتند که براى مزاج گرم زیان دارد، و از نوشیدنش تبها پدید شود، و براى بواسیر هم زیان دارد.

سپس گفته: شبرم نزد برخى اعراب نام نوعى خار است که در کوهها روید رنگ سفید دارد و برگ خرد و خارى چون خار جولق کبیرى که ما داریم، پندارند نوشیدنش براى دفع وباء خوبست- پایان- و در کتب طبّ نکوهش بسیار دارد ..

شهید- قده- گفته: رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: بار خدایا بما در نان برکت بده.

و فرمود: نان را گرامى دارید که از عرش تا فرش در آن کار کردند و هم زمین و آنچه در آنست.

امام صادق علیه السّلام نهى کرد گرده نان را زیر کاسه نهند، و فرمود: از احترام نان اینست که چونش نهادند انتظار غذاى دیگر نبرند، و از احترام آنست که زیر پا ننهند و آن را نبرند.

و رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله از بوئیدنش نهى کرد و فرمود: چون نان و گوشت براى شما آوردند بخوردن نان آغاز کنید فرمود: گرده‏هاتان را کوچک بگیرید که‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 219

با هر گرده برکتى است جداگانه.

امام صادق از بریدن نان با کارد نهى کرد و از امام رضا علیه السّلام است که برترى نان جو بر گندم چون برترى ما است بر مردم، هیچ پیغمبرى نبوده جز که بخوردن جو دعوت کرده و بدان برکت داده و بشکمى نرود جز هر دردى از آن بکشد، آن خوراک پیغمبران و طعام نیکانست، روایت است براى خوراک سل دار و شکم رفتن دار نان برنج دهند، و در باره قاووت و منافعش اخبار انبوهى است و کلینى آن را به قاووت گندم تفسیر کرده.

امام صادق علیه السّلام فرمود: قاووت عدس عطش را ببرد، معده را نیرو دهد و درمان 70 درد باشد، و هر که دچار تخمه است چاشت خورد و شام و میان آنها چیزى نخورد، و شام نخوردن بد است چون روایت است که شام نخوردن ویرانى تن است.

امام صادق علیه السّلام فرمود هر که در شب شنبه و یک شنبه دنبال هم شام نخورد نیرویش برود و تا 40 روز بدو باز نگردد، و فرمود: شام پس از نماز عشاء شام پیمبرانست علیهم السّلام.

و فرمود: دست کشیدن بچهره پس از وضوء ککمک چهره را بزداید، و روزى را فراوان کند، و فرمود: بابرو دست کشند و گویند: الحمد للَّه المحسن المجمل المنعم المفضل تا چشم درد نگیرد، و بد است دست را که آلوده بخوراک است با دستمال پاک کنند تا آن را باحترامش بمکند، خوبست از آنچه پهلوى اوست بخورد و از جلو دیگرى بر نگیرد.

امام صادق علیه السّلام فرمود: چون کسى خوراک خواهد و دست بدان فرو آرد و بگوید بسم اللَّه و الحمد للَّه ربّ العالمین خدا پیش از رسیدن لقمه بدهانش او را بیامرزد، فرمود: از اطرافش نخورید که برکت در سر آنست و رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله کاسه لیس میزد و هر که کاسه را پاک کند ثواب صدقه دادن مانندش دارد، و خوبست خوردن با همه انگشتان.

روایت است که رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم با سه انگشت غذا میخورد، و بدداشت خوردن‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 220

با دو انگشت را و خوبست مکیدن انگشتان، باکى ندارد سوره توحید را در کاسه نویسند، رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله از برابرش میخورد و از سوى راستش مینوشید، امام یکم علیه السّلام فرمود: ریزه سفره را بخورید که درمان هر دردیست، و روایت است که فقر را براندازد، و فرزند را بیفزاید و ذات الجنب را ببرد.

هر که تیکه‏اى یافت و آن را خورد یک حسنه دارد، و اگرش از پلیدى شست و خورد 70 حسنه، سپس قدس سره- پس از آن منافع خوراکها که از ائمه علیهم السّلام رسیده ذکر کرده، گفته: ستایش گوشت گوسفند از امام رضا علیه السّلام روایت است، و روایت است که خوردن گوشت شنیدن و دیدن را فزاید و خوردن آن با تخم مرغ باه را فزاید و آن سره خوراکها است در دنیا و آخرت، از امام باقر علیه السّلام روایت است که خوردن گوشت گاو با چغندر پیسى را ببرد، و از على علیه السّلام که چون عمر گفت: بهترین گوشت گوشت مرغ است فرمود: نه هرگز، آن خوک پرنده‏ها است بهترین گوشت از جوجه‏ایست که برخاسته یا نزدیک بآنست.

و از امام کاظم علیه السّلام که گوشت دراج ساقها را نیرو دهد، تب را ببرد، و از ابى الحسن علیه السّلام که: گوشت آفتاب خشکیده بد است، هر دردى را بجنباند.

و از امام صادق علیه السّلام دو چیز خوب است انار و آب نیم گرم، و دو چیز فاسد پنیر و گوشت آفتاب خشک و از او است علیه السّلام که سه چیز نخورده فربهى آرند، جامه کتان تن پوش، بوى خوش، و نوره. و سه چیز را خورند و لاغر کنند، گوشت خشکیده، پنیر و خرماى غوره.

و از امام صادق علیه السّلام که پنیر در بامداد زیانبار است و در شام سودمند و منى را فزاید، و از او علیه السّلام پنیر و گردو با هم دارویند و جدا از هم دردند، روایت است که از پنیر خوشش مى‏آمد علیه السّلام.

و از امیر المؤمنین علیه السّلام که خوردن گردو در تابستان و گرما حرارت درون را را بجنباند و هم قرحه‏هاى تن را، و خوردنش در زمستان قلوه‏ها را گرم کند، و سرما

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 221

را ببرد، و رسول خدا را ذراع گوشت پسند بود، و ران را بد داشت چون نزدیک سوراخ بول است.

و از امیر المؤمنین علیه السّلام که چون مسلمانى ناتوان شد گوشت را با شیر بخورد، و در روایتى از امام صادق علیه السّلام که شیر تازه باشد، و ترید از پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم ستوده شده، و از امام صادق علیه السّلام که آتش کینه را با گوشت و ترید خاموش کنید[2] و از ابى الحسن علیه السّلام در باره کسى که از ناتوانى بیمارى باو شکوه کرد او را بخوردن کباب فرمان داد، و در روایت است که زردى رنگ را ببرد و تب را ببرد، و امام صادق علیه السّلام کله را ستوده و از امیر المؤمنین علیه السّلام که بر شما باد به حلیم که چهل روز نشاط عبادت آورد، و رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله از درد پشت به پروردگارش شکوه کرد و فرمودش حلیم بخورد، پیغمبر از ناتوانى و کم جماعى شکوه کرد و او را بخوردن آش حلیم فرمان داد روایت است که ما و شیعه، از شیرینى آفریده‏ایم و شیرینى را دوست داریم، خوراک داغ بد است که پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله از آن نهى کرده، برکت در خنک است، و سزاست کسى که با خوراک ماهى بخوابد روى آن خرما یا عسل بخورد که از فالج محفوظ گردد، روایت است که ماهى تن را آب کند.

مردى بابى الحسن علیه السّلام از کمى فرزند شکوه کرد فرمود: استغفار کن و تخم مرغ و پیاز بخور، روایت است که براى نژاد گوشت و تخم مرغ خوبست، روایت است که سرکه و زیت خوراک انبیاء است، و اینکه محبوبترین نانخورش نزد رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله سرکه و زیت بوده که فرموده چه خوب نانخورشى است سرکه و هر خانه‏اى سرکه باشد فقر نباشد.

روایت است که سرکه ذهن را نیرو دهد، خرد را بیفزاید، صفراء را بشکند دل را زنده کند، جانوران شکم را بکشد، ذهن را محکم کند، و نانخورش کردنش شهوت زنا را ببرد و در برخى سرکه انگور نام برده شده.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 222

مرّى، آب و نمک، نانخورش یوسف بوده که چون در زندان از نان خالى بخدا شکوه کرد او را فرمود تا نان را بگیرد و در سفره نهد و بر آن آب نمک پاشد و آنست مرّى.

و از پیغمبر است صلى اللَّه علیه و آله و سلم که زیت بخورید و آن را بتن مالید که از درختى است مبارک.

و از امام صادق علیه السّلام که زیتون بادها را براند و منی را بیفزاید، مردم به چیزى جز عسل درمانجوئى نکردند که درمان هر درد است، شکر براى هر چه خوبست و هیچ زیانى ندارد، خوردن دو نقل هنگام خواب درد را براندازد، یک نقل با آب سرد براى بیمارى خوبست، شکر بلغم را براندازد.

روغن داروئى است، خصوص در تابستان، روایت است که هر که به پنجاه رسیده نخوابد شب جز اینکه در درونش روغن باشد، و براى پیر مرد نهى شده و او باید ترید بخورد.

پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم شیر را ستود و فرمود: خوراک مرسلین است، شیر بز سیاه به از سرخ است و شیر گاو سرخ به از گاو سیاه است، روایت است که شیر گوشت رویاند و استخوان بازو پویاند، و از ابى الحسن علیه السّلام که براى منی شیر تازه و عسل باید، و از على علیه السّلام که شیر گاو داروى ذرب (گلو درد) است، و از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم که: بر شما باد به شیر گاو که چکیده درخت است.

و از ابى الحسن علیه السّلام که نانخواه بسیار هضم کند، از امام صادق علیه السّلام که چه خوب خوراکى است برنج روده‏ها را گشاد کند، بواسیر را ببرد، روایت است که 70 پیغمبر نخود را برکت دادند، و آن براى درد پشت خوبست، و از امیر المؤمنین علیه السّلام که خوردن عدس دل را نازک و اشک را روان کند.

روایت است که خوردن باقلا مخ دهد ساقها را و آنها را فربه کند، در مغز بیفزاید و خون تازه پدید آرد و خوردنش با پوست معده را پاک کند، لوبیا بادهاى‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 223

درون را براند، ماش پخته بهق را ببرد.

روایت است که پیغمبر، على، حسنین، زین العابدین، امام باقر و صادق و کاظم علیهم السّلام همه خرما دوست بودند و شیعه آنها خرما دوست است، خرماى برنى سیر کند، گوارا و خوش است و خستگى بر، با هر خرما یک حسنه است، داروئیست بى‏درد، پوست کندن خرما بد است.

روایت است که انگور رازقى، خرماى موشان و انار املسى از میوه‏هاى بهشتند و خوردن انگور سیاه غم را ببرد، و باید دو تا دو تا خورد و یک دانه یک دانه گواراتر و خوش‏تر است.

روایت است که دو چیز را با دست خورند، انگور و انار، صبحانه با 21 دانه مویز سرخ مرضها را دفع کند، پى را نیرو دهد، خستگى را ببرد، نفس را خوش کند، انجیر ماننده‏تر چیزیست به گیاه بهشت: درد ببرد، با آن نیازى بدارو نباشد بواسیر را قطع کند و، نقرس را براندازد.

انار سره میوه‏ها است و نزد پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم از همه میوه‏ها محبوبتر بود، غذا را بر سیر گوارا کند و گرسنه را سیر کند، در هر انار یک دانه بهشتى است، کسى را در خوردنش شریک نکنند و همه دانه‏ها را حفظ کنند، خوردن پیه‏اش دباغى معده است، خوردنش وسوسه شیطان را ببرد و دل را روشن کند انار سوراء ستوده است، یک انار در ناشتا روز جمعه 40 صبح روشن سازد و 2 انار 80 و 3- 120 صبح، تا نه وسوسه باشد و نه گناه، دود چوبش خزنده‏ها را نابود کند.

سیب براى زهر و جادو خوبست، پالوده‏اش براى زهر و خاطره‏هاى بد و بلغم نافع است، خوردن سیب خون دماغ را قطع کند و خصوص پالوده آن.

به، پاک کند، دلیر کند، رنگ را باز کند، فرزند را زیبا کند، غم را ببرد، و بحکمت گویا سازد، پیغمبرى مبعوث نشده جز با بوى به، گلابى دل را روشن کند، معده را پاک کند بویژه روى سیرى، آلو حرارت را خاموش کند، صفرا را آرام و خشکش‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 224

خون را آرام و درد را بکشد.

پرتقال را پس از غذا خورند، پیغمبر نگاه بر پرتقال و اترج سبز را دوست داشت معده، را دباغى کند و امان از بواسیر است و ساقها را نیرو دهد، رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله و سلم خرما را با خربزه میخورد.

سپس- ره- گفته: درسى در سبزیها و جز آن:

خوبست سبزى بر خوان نهند به پیروى از امیر المؤمنین علیه السّلام، 7 برگ کاسنی امان از قولنج است در آن شب، بر هر برگى قطره‏ایست از بهشت، خورده شود و شکسته نشود، در باه افزاید، فرزند را زیبا کند و درمان هزار درد است، باذروج سدّه‏ها را گشاید و اشتها آرد و سل را برد و غذا را هضم کند و على علیه السّلامش پسند داشت.

تره: براى سپرز خوبست که سه روز بخورند، بوى دهن را خوش کند، بادها را براند، بواسیر را ببرد، امان از خوره است، امیر المؤمنین آن را با نمک میخورد.

پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود بکرفس بچسبید که خوراک الیاس و الیسع و یوشع بود، روایت است که مایه حافظه است و دل را پاک کند، دیوانگى و خوره و پیسى را ببرد، سبزى شریفتر از خرفه نیست که سبزى فاطمه علیهما السّلام است و پنج تن، خون را پاک کند، سداب خرد افزاید، شاتره سبزى بنى امیه است و مذموم است.

چغندر خوره را دفع کند و سرسام را، و از امام صادق علیه السّلام است که خوره از یهود برداشته شد براى اینکه چغندر خوردند و رگهاى گوشت را درآوردند، روایت است که چه خوب سبزى است چغندر که در جویبار فردوس روید، و درمان همه دردها است، پى را محکم کند، خون را ظاهر سازد، استخوان را کلفت کند.

کما از منّ است و آبش درمان چشم است، کدو خرد و مغز را بیفزاید و پیغمبر را صلى اللَّه علیه و آله و سلم خوش مى‏آمد، ریشه فجل بلغم را ببرد و برگش بول آورد، هویج امان از قولنج‏

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 225

است و بواسیر و کمک بر جماع.

شلغم خوره را آب کند، پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله و سلم خیار را با نمک میخورد و از تهش میخورد که برکتش بیش است، بادنجان پیر و جوان را باشد، درد ببرد و طبع را خوب کند، پیاز نیروى جماع دهد و بلغم را ببرد، و دل را نیرو دهد و تب را ببرد، و باد را طرد کند، سعتر ناشتا خوردن رطوبت‏بر است، و معده را آرام کند خلال کردن لثه را به کند، دهن را خوشبو کند؛ خلال کردن با نیزول و نى و ریحان غدقن است که رگ خوره را بجنبانند و هم با چوب انار و آس، سعد پس از خوراک مرضهاى دهن را ببرد، و درد دندانها را هم. آب سرور نوشابه‏ها است در دنیا و آخرت و مزه زندگى دارد، و پر نوشیدن آن بد است، هم یکباره نوشیدنش و خوبست جرعه جرعه نوشیدن، روایت است هر که آب نوشد و پیش از سیراب شدن باز گیرد و خدا را سپاس گوید تا 3 بار بهشت بر او واجب باشد و هر بار بسم اللَّه گوید، از امام صادق علیه السّلام است که چون آب مینوشید ظرفش را میجنبانید، و میفرمود:

اى آب، آب زمزم و فرات بتو سلام رسانند، آب زمزم درمان هر درد است، براى هر دردى نوشند درمان آنست، آب ناودان درمان بیمار است، آب باران جلوگیر دردها، نهى شده از تگرگ براى قول خدا تعالى «میزند آن را بهر که خواهد، 43- النور».

در آب فرات دو ناودان از بهشت ریزند، کام نوزاد را با آن بردارند دوستدار ائمه علیهم السّلام گردد.

از امام صادق علیه السّلام است که چشمه‏ها از زیر کعبه جوشند، آب نیل مصر دل را میراند، خوردن در سفالش و شستن سر با گلش غیرت را برد و دیوثى آورد، رسول خدا از نوشیدن در کاسه شامى خوشش مى‏آمد، نوشیدن با دو دست بهتر است، هر که آب نوشد و یاد حسین علیه السّلام کند و بقاتلش لعن کند صد هزار حسنه دارد و صد هزار گناهش بریزد و صد هزار درجه یابد، گویا 100 هزار بنده آزاد کرده.

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 226

سپس- ره- گفته: درسى که از طب ائمه علیهم السّلام دریافت شده:

حجامت در سر خوبست که درمان هر درد است و در چهارشنبه و شنبه ترس پیسى دارد مگر خونش بجوش آمده که هر گاه خواهد حجامت کند و آیة الکرسى بخواند و خیر از خدا خواهد و صلوات بر پیغمبر و آلش فرستد صلى اللَّه علیه و آله.

روایت است که دارو در حجامت و نوره و حقنه و قى باشد.

روایت است که تب را با ریختن آب سرد درمان کنند و اگر دشوار است دست در آب سرد نهند، هر که دردش سخت شد 40 بار حمد را بر کاسه آب خواند و دست بر آن نهد، بیمار زنبیلى نزد خود نهد از گندم و بدست خود بگدا دهد و از او خواهد که برایش دعا کند، تا خوب شود ان شاء اللَّه تعالى.

سرمه از سنگ سرمه وقت خواب خاشاک را برد و دیده را روشن کند، خوردن سیاهدانه درمان هر درد است، اسفند درمان 70 درد است، و ترسو را دلیر کند و شیطان را براند، سنا دارو است و هم حلبه، نسیم خوش خرد افزاید و باه، بنفشه بهترین عطر است، خواندن قرآن، مسواک، و روزه فراموشى برند و اندیشه را تیز کنند، دعاء در سجده دردها را برد، دست کشیدن بر جاى سجده و سپس بر جاى درد چنین است.

این دعا را رسول صلى اللَّه علیه و آله و سلم بعلى علیه السّلام براى تب آموخت «بار خدایا رحم کن بپوست لطیف و استخوان نازکم، بتو پناهم از تف و سوزش آن اى امّ ملدم- تا فرمود- امام صادق علیه السّلام هرگز بدان پناه نبردم جز درمان یافتم، دست بر جاى درد میکشید و میفرمود سه بار اللَّه ربى حقا لا اشرک به شیئا، اللهمّ انت لها و لکلّ داء عظیمة.

براى همه دردها گفته: باسم اللَّه و باللَّه کم من نعمة للَّه فی عرق ساکن و غیر ساکن على عبد شاکر و غیر شاکر.

دنبال نماز ریش خود را با دست راست میگرفت و میگفت: بار خدایا گرفتاریم بگشا و سختیم ببر تا 3 بار، روایت است دورى کن از دارو تا تن تاب آورد، کم خوردن تندرستى آرد، هر که دردش را سه روز از مردم نهان دارد و بخدا نالد

آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، ج‏6، ص: 227

خوب شود هر که رازیانه، شکر، هلیله از آغاز تابستان اول هر ماه سه روز بخورد بیمار نشود جز براى مردن، خوردن هلیله سیاه سه روز یک بار روایت شده و کمترش در هر جمعه و کمترش در هر ماه است، هلیله درمان 70 درد است و سعتر داروى امیر المؤمنین علیه السّلام، تربت حسین علیه السّلام درمان هر درد است، سرمه با سنگ سرمه چراغ دیده است و باید هنگام خواب 4 میل در چشم راست باشد و 3 در چپ.

معالجه نزد پزشک کتابى رواست و عمل چشمى که آب آورده رواست، عطر زدن در شب بشره را خرم و چهره را سپید کند.

بیان: در قاموس گفته: ذرب با حرکت راء فساد زخم و پهن شدن آنست، فساد معده و خوبى آن را هم گویند- دو معنى ضد دارد- درد بیدرمان هم هست- پایان- در بحر الجواهر گفته، ذرب،: اسهال از معده است و گفتند شکم روى پیوست است، و گفتند: اینست که خوراک کیلوس شود در معده و روده ولى شیره آن غذاى تن نشود و پیوسته از ته بیرون ریزد.

من گویم: این داروها و دعاها و آدابى که از این افاضل ارجمند و اساتید بزرگوار نقل کردیم گر چه بیشتر آنها گذشت و بیاید با سند پیوست بامام ولى منش آنها را نقل کردم براى تأیید و تاکید، با اینکه فوائد بزرگى هم دارد.[3]

 

 



[1] ( 1) مقصود از طب در این حدیث طب پیشگیرى از بیماریست که آن را بهداشت گویند( شرح مترجم)

[2] ( 1) بسا مقصود مهمانى کردن بدبینانست و صرف گوشت و ترید که رسم پذیرائى مردم معمولى است.

[3] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى - مترجم: کمره اى، محمد باقر، آسمان و جهان (ترجمه السماء و العالم بحار الأنوار)، 10جلد، اسلامیه - تهران، چاپ: اول، 1351 ه.ش.



دسته ها :
X