مسمومیت‏ هاى شغلى‏

طب سنتى سینا،

درمان بیماریهاى مختلف

با گیاهان دارویى، ص: 51

عده‏اى از مردم بمناسبت پیشه‏اى که دارند بتدریج روزانه مقدارى مواد سمى وارد بدن آنان شده و بطور مزمن آنان را به بیماریهائى مبتلا مى‏کنند که هنگام مداوا لازمست پزشک پیشه آنان را در نظر داشته باشد. در جدول صفحه بعد بعضى مسمومیت‏هاى شغلى و نوع ماده مسموم‏کننده قید گردیده است.

چند نمونه از موادى که مستقیما یا غیر مستقیم در انسان ایجاد مسمومیت مى‏کنند:

1- ماهى‏

اگر گوشت ماهى کهنه باشد در انسان ایجاد مسمومیت مى‏نماید بعلاوه عده‏اى از افراد اگر بعد از خوردن ماهى شیر بنوشند در آنان حالت مسمومیت پیدا مى‏شود و همچنین خوردن ماهى با تخم‏مرغ نیز بدن انسان را آماده براى حالتى شبیه به مسمومیت غذائى مى‏کند.

علائم مسمومیت عبارتند از: استفراغ و ضعف عمومى بدن و گاهى فلج اعضاء و درد شکم و تشنج، براى مداوا لازم است بمحض احساس مسمومیت بیمار استفراغ کند و یا معده او را شستشو دهند و بمنظور خروج کامل مواد سمى بوسیله مسهل نیز باقیمانده ماهى را از دستگاه گوارش خارج سازند.

2- استروژن‏ها

هورمن‏هاى جنسى مونث که معمولا بعنوان داروى جلوگیرى‏کننده از آبستنى بکار برده مى‏شوند.

آثار مسمومیت بوسیله استروژنها عبارتند از خونریزى زیاد رحمى و بزرگى بیش از

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 52

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 53

3- ارگوتامین (داروى میگرن)

این دارو اثر بسیار بدى روى مراکز عصبى دارد و شعور و ادراک و اراده انسان را کم مى‏کند و فشار خون را هم کم یا زیاد کرده و از حالت طبیعى خارج مى‏سازد.

جهت جلوگیرى از نظر مصرف زیاد این دارو مواقعى که بیش از اندازه دستور پزشک خورده شده لازم است با استفراغ و شستشوى معده دارو را خارج سازند و باقیمانده دارو را نیز با تجویز مسهل از روده‏ها بیرون نمایند.

4- کوکائین‏

کوکائین داروئى است که در بیحسى موضعى بکار برده مى‏شود. علائم مسمومیت با این دارو عبارتند از نامنظم شدن تنفس- تشنج اعضاء بدن- نارسائى گردش خون و فکر و خیال‏هاى غیر طبیعى براى مداوا اگر دارو از راه پوست جذب شده باشد باید فورا پوست را با محلول رقیق نمک طعام شستشو دهند و اگر دارو خورده شده باشد با استفراغ و شستشوى معده و دادن مسهل دارو را از بدن خارج کنند و اگر تزریق شده باشد باید با باند پلاستیکى بالاى محل تزریق را ببندند و در محل تزریق کمپرس یخ بگذارند.

5- داروهاى ضد افسردگى‏

داروهائیکه براى برطرف نمودن حالت افسردگى بکار مى‏روند اکثرا اعتیادآورند و آثار مسمومیت با این مواد عبارتند از بالا رفتن حرارت بدن تشنج- هذیان‏گوئى- اضطراب و تشویش- باز شدن مردمک چشم و بالاخره اگر مسمومیت شددتر باشد انسان را بحال اغماء درمى‏آورد و گاهى نیز افراد را در حال اغماء هلاک مى‏کند. براى‏

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 54

6- صابون‏ها و مواد پاک‏کننده دیگر

اگر این مواد خورده شوند ایجاد مسمومیت مى‏کنند که علائم مسمومیت عبارتند از:

استفراغ شدید- تشنج- شوک و اگر مواد خورده‏شده زیاد و مسمومیت شدید باشد ممکن است مسموم را هلاک کند جهت مداوا مى‏توان با استفراغ و شستشوى معده مواد پاک‏کننده را از بدن خارج نموده و اگر تشنج شدید داشته باشد لازم است فورا بیمار را به اورژانس برسانند.

7- مرفین‏

افرادى که تریاک مى‏خورند و مسموم مى‏شوند یا مرفین زیاد تزریق مى‏کنند بحال مسمومیت مى‏افتند و علائم مسمومیت عبارتند از کندى تنفس- سردرد- حال تهوع ضعیف شدن نبض و بالاخره افتادن در حال اغماء و اگر مسمومیت شدید باشد و مداوا نگردد سبب هلاکت خواهد شد براى مداوا لازم است اولا مسموم را فورا مجبور با استفراغ کنند و یا معده او را شستشو دهند در ثانى از خواب رفتن او جلوگیرى کنند و ایشان را به فوریت‏هاى پزشکى برسانند.

8- الکل خوراکى (الکل اتیلیک)

خوردن الکل خالص یا الکل با درجات بالا یا مشروب زیادتر از حد نصاب قدرت بدن سبب مسمومیت مى‏شود که گاهى منجر بمرگ فورى و گاهى مرگ تدریجى شده و

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 55

سپس مقدار 4 گرم جوش شیرین را در مقدارى آب حل کرده و بمسموم بخورانند تا اثر سم جذب‏شده نیز تا حدودى خنثى گردد اما چنانچه مسمومیت شدید باشد بهتر است مسموم را به فوریت‏هاى پزشکى برسانند.

9- الکل صنعتى (الکل متیلیک)

این الکل که جنبه داروئى داشته و بیشتر براى گندزدائى و گاهى نیز در صنعت بکار برده مى‏شود ماده‏اى است سمى و مقدار حدود 60 از آن کشنده است. علائمى که در اثر خوردن الکل صنعتى عارض مى‏شوند عبارتند از شکم‏درد و حال تهوع و استفراغ سردرد- تنگى نفس- هذیان‏گوئى و درصورتى‏که مسمومیت شدید باشد خراب شدن شبکیه چشم و کور شدن مسموم و تشنج و اغما عارض مى‏شود براى معالجه باید اولا معده را با محلول 2 درصد جوش شیرین شستشو دهند و اگر مسمومیت شدید باشد بیمار را به اورژانس برسانند.

10- نفتالین‏

نفتالین ماده‏اى است سمى و چون از راه پوست بدن نیز قابل جذب است اگر با بدن تماس داشته باشد یا خورده شود و در هر دو حال ایجاد مسمومیت مى‏نماید. آثار و علائم مسمومیت با نفتالین عبارتند از جوشش‏هاى تاول مانندى که در روى پوست بدن ظاهر مى‏شوند- بزرگ شدن کبد و ناراحت شدن آن به‏طورى‏که آثار یرقان در شخص ظاهر مى‏شود ضعف عمومى بدن و یک حالت ناراحت و هیجان.

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 56

کمک‏هاى اولیه در مسمومیت‏ها.

1- مسمومیت از راه دهان.

اگر بیمار موادى مانند اسیدها و بازها و یا ترکیبات نفتى نظیر بنزین- تینر- کروزون و یا مایعات قابل اشتعال خورده باشد نباید از راه دهان چیزى باو داده شود مگر بدستور پزشک و اگر مسموم در حال تشنج یا اغماء باشد اطرافیان او نباید جز حفظ تنفس بیمار به اقدامات دیگرى دست بزنند بلکه باید فورا او را به مراکز فوریت‏هاى پزشکى برسانند اگر با سمى غیر از مواد مذکور مسموم شده باشد ابتدا باید مقدار 15 شربت اپیکا باو داده و بدنبال آن نیز نصف لیوان آب به مسموم بخورانند تا استفراغ نموده و سم از معده خارج گردد و بعد از آنکه استفراغ نمود مقدارى شاربن فعال به بیمار داده شود و بدن او را با پتو با پوشش گرمى گرم نگهدارند. اما حرارت خارجى باو ندهند.

2- مسمومیت با گازهاى سمى.

هرگاه شخصى با گازهاى سمى مسموم شده باشد باید فورا او را به هواى آزاد ببریم و یقه و قسمتهاى بسته لباس او را باز کنیم و هرگونه شیئى خارجى را از دهان او خارج کنیم و بطور مستقیم در شش‏هاى او هوا بدمیم سپس تا آنجا که ممکن است سر او را بطرف عقب خم کنیم و آرواره پائین بیمار را بطرف جلو بکشیم و با گذاشتن دهان بروى بینى یا دهان بیمار هوا را با فشار در ریه‏هاى او وارد کرده به‏طورى‏که بلند شدن قفسه سینه او را مشاهده کنیم. این عمل را باید در هر دقیقه‏اى ده تا پانزده بار تکرار کنیم و همزمان‏

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 57

3- مسمومیت از راه پوست بدن‏

اگر مسمومیت از راه پوست بدن عارض شده باشد باید بلافاصله پوست بدن را در آب خزانه یا وان یا زیر دوش شستشو داد و لباسهاى آلوده‏شده به سم را نمى‏توان مجددا بتن مسموم پوشیده بلکه باید لباس دیگرى باو بپوشانیم و از بکار بردن مواد ضد سم شیمیائى باید خوددارى شود و اگر مسمومیت شدید باشد باید به مراکز فوریت‏هاى پزشکى مراجعه شود.

4- آلودگى چشم با مواد سمى‏

اگر چشم با مواد سمى آلوده شود باید فورا آن را با آب شستشو داد باین طریق که مدت ده دقیقه چشمى را که آلوده شده درحالى‏که پلک‏ها از هم باز شده‏اند در آب شستشو داد و مرتب آب را عوض نمود یا چشم را در آب چشمه یا منبعى که جریان داشته باشد شستشو دهند یا از شیر آب استفاده کنند و در چنین موارد جز بدستور پزشک متخصص نباید از ترکیبات شیمیائى استفاده شود.

5- مسمومیت بوسیله مار یا جانوران گزنده دیگر

زهر بعضى از عقربها و رطیل‏ها باوجود دردناک بودن کشنده نیستند و براى افراد بالاتر از چهارده سال خطر مرگ ندارند اما بعضى عقربها و رطیل قهوه‏اى بخصوص نوع قهوه‏اى گرمسیرى آنها و اکثر مارهاى زهرى و یا عنکبوت زهرى صحرائى زهرى کشنده دارند که لازم است در چنین موارد فورا مسموم را بیحرکت کرد و بالا و پائین محل گزیدگى را با باند پلاستیکى بست و اگر حرکت دادن بیمار لازم باشد باید او را روى تخت‏

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 58

6- مسمومیت در اثر تزریق بیش از حد دارو

در این صورت باید بیمار را بخوابانند و با بازوبند لاستیکى بالاى محل تزریق را ببندند و فشار بازوبند باید طورى باشد که نبض قطع نشود و هریک ربع ساعت باید بمدت یک دقیقه بازوبند را شل کنند.

7- مسمومیت با ارگوتامین (داروى میگرن)

از جمله داروهائیکه براى سردردهاى مزمن یا میگرن بیشتر بکار برده مى‏شود.

یک ماده شیمیائى بنام ارگوتامین است این ماده شیمیائى روى مراکز عصبى و بعضى اندامهاى بدن اثر کرده و یک حالت مسمومیت شبیه به مسمومیت با استریکنین ایجاد مى‏کند از علائم این مسمومیت انقباض ماهیچه‏هاى صورت و تشنج است که در اعضاء بدن پیدا مى‏شود و اگر از 1000/ 5 گرم (پنج میلیگرم) بیشتر خورده شود یا مصرف آن ادامه داشته باشد ایجاد ناراحتى‏هائى از قبیل تشنج- افزایش یا کاهش فشار خون- ایجاد درد در سینه- سوزن‏سوزن شدن بدن- حالت گیجى و بالاخره کم شدن عقل و شعور انسان را مى‏نماید. و روى قواى فکرى و شعور آدمى اثر سوء آن باثبات رسیده این دارو باید در دست‏رس کودکان نباشد و اگر برحسب اتفاق کودکى از این دارو بخورد یا فرد بالغى اضافه بر مقدار خوراک مربوط بخورد باید فورا او را وادار باستفراغ نمایند یا معده او را شتشو دهند و بمنظور اخراج کامل دارو از بدن او مقدارى روغن کرچک یا روغن زیتون بعنوان مسهل باو خورانیده شود.

مضار آنتى‏بیوتیکها

وقتى آنتى‏بیوتیک کشف و وارد بازار شد درباره اثر و خواص اعجازآمیز آن تبلیغات‏

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 59

1- تزریق آنتى بیوتیک‏ها در بعضى از افراد ایجاد شوکهاى کشنده مى‏کند.

2- گلبولهاى سفید بدن را تنبل و ضعیف نموده آنها را از مبارزه جدّى با میکربها بازمیدارد و این سبب مى‏شود که آنان که زیاد آنتى بیوتیک مصرف مى‏کنند. روز به روز مقاومت بدنشان در برابر میکروبها کم‏تر شود.

3- متابولیسم پایه را نقصان مى‏دهند و نیروى جسمى را کم مى‏کنند.

4- مقدارى از گلبولهاى قرمز خون را کشته و سبب کم‏خونى انسان مى‏شوند.

5- عده‏اى از میکربها در برابر این مواد مقاوم‏شده و پزشک مجبور مى‏شود که مرتب نوع آنتى بیوتیک را عوض نماید.

6- باکتریهاى مفیدى را که در داخل روده فراخ زندگى مى‏کنند و براى انسان ویتامین‏سازى مى‏کنند از بین مى‏برند.

7- سلولهاى کبد را ضعیف نموده و ضعف کبد عارض مى‏کنند.

8- ترشحات غدد باز و بسته بدن را نقصان مى‏دهند.

9- بسیارى از ورمهاى بدن مانند بادسرخ را سفت و محکم و غیر قابل علاج مى‏سازد. باید در نظر داشت با همه مضارى که در مواد آنتى بیوتیکى موجود است همین مواد خدمات ارزنده‏اى نیز به جامعه بشرى نموده و مى‏نمایند و بر افراد مصرف‏کننده است که از استفاده بى‏مورد این مواد خوددارى نمایند. و مصرف باید بدستور پزشک باشد.

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 60

1- افرادى که ناراحتى‏هاى گوارشى بخصوص عادت به خونریزى معده دارند.

2- افرادى مشاهده مى‏شوند که آسپیرین را نمى‏توانند تحمل کنند و نسبت به آن حساسیت دارند تعداد این افراد بسیار کم است و از هر دو هزار نفر یک نفر مى‏باشد.

3- افراد مبتلا به بیمارى یرقان.

4- افراد مبتلا به بیماریهاى کلیوى نباید آسپیرین زیاد مصرف نمایند.

5- زنان آبستن بخصوص در سه ماهه آخر آبستنى.

6- کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماریهاى شبه گریپ و واریس.

7- افرادى که داراى خونریزى از پاى دندان یا نقطه‏اى دیگر از بدن مى‏باشند چون آسپیرین روى پلاکت‏ها اثر منفى داشته و خونریزى را طولانى مى‏کند.

8- بیشتر افرادى که مبتلا به حمله‏هاى آسمى مى‏باشند مصرف آسپیرین ناراحتى آنان را شدیدتر مى‏سازد.

دستور غذا خوردن و آب نوشیدن:

افرادى که خواستار سلامتى خود مى‏باشند ضمن رعایت موارد مختلف دستورات بهداشتى لازم است که تا خوب گرسنه نشوند غذا نخورند و تا تشنه نشوند آب ننوشند بعلاوه غذا و آب آشامیدنى باید سالم بوده و آلوده نباشد و آب آشامیدنى بهتر است که جزء آبهاى سنگین و دیرهضم نباشد. گاهى که فرد مدتى گرسنه یا تشنه مى‏ماند و غذا و آب باو نمى‏رسد چون بغذا رسید نباید یکدفعه غذاى زیاد بخورد و یا آب زیاد بنوشد و بخصوص اگر غذا ثقیل و دیرهضم و یا داغ و یا بسیار سرد باشد باید اولا درجه حرارت آن را ملایم سازد در ثانى با تأنى و اندک‏اندک میل کند و غذا بقدر جلوگیرى از مرگ و ضعف و ناتوانى بخورد و باید دانست که در چنین حالتى با سرعت خوردن و یا سیر خوردن غذا خطرناک است. افرادى که عمل تخلیه غذا از معده آنان بکندى انجام مى‏شود بهتر است که در شبانه‏

طب سنتى سینا، درمان بیماریهاى مختلف با گیاهان دارویى، ص: 61

خوردن بعضى غذاها باهم سبب بهم خوردن نظم دستگاه گوارش یا سستى اعضاء بدن و یا آماده نمودن بدن براى ابتلا به بیمارى مى‏شود مثلا خوردن دو غذائى که هر دو بالقوه یا بالفعل یک خاصیت داشته باشند مثل خوردن دو غذاى نفاخ باهم یا دو غذاى قابض باهم نظم دستگاه گوارش را مختل مى‏سازد. بعلاوه از خوردن سرکه بعد از برنج و ماست را با ترب و ماهى را با شیر گاو و گوشت خروس و یا سرکه را با عدس و ماش و خربزه را با عسل و یا خربزه را با انبه و همچنین مویز را با عسل باید پرهیز نمود همچنین خوردن آب سرد بعد از میوه‏هاى آبدار مانند هندوانه و خربزه خوردن آب سرد بعد از جماع یا بعد از خواب یا بعد از حمام گرم. از سوى دیگر ریاضت و سختى دادن بخود در غذا خوردن مانند جوانان ورزشکارى که بمنظور کم کردن وزن خود گرسنگى مفرط را تحمل نموده و در غذا خوردن بخود ریاضت مى‏دهند عواقب وخیمى را براى آنان بدنبال دارد که حد اقل ضرر براى آنان پیرى زودرس است.