صفحه ها
دسته
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 113173
تعداد نوشته ها : 58
تعداد نظرات : 4
Rss
طراح قالب
حمید رضا علیخانی


ستون مهره‏ها

ستون مهره‏ها بخش بسیار مهم و منحصربه‏فرد ساختار اسکلتى انسان است.

این ستون تقریبا 5/ 2 ارتفاع کل بدن را تشکیل مى‏دهد، به‏طورى‏که در یک مرد بالغ متوسط حدود 70 سانتى‏متر و در یک زن بالغ متوسط حدود 60 سانتى‏متر طول دارد.

ستون مهره‏ها شامل: 7 مهره‏ى گردنى، 12 مهره‏ى سینه‏اى، 5 مهره‏ى کمرى، 5 مهره‏ى خاجى، استخوان ساکروم و 4 مهره‏ى دنبالچه‏اى است که از اتصال 5 مهره‏ى خاجى، استخوان خاجى و از اتصال 4 مهره‏ى دنبالچه‏اى، 1 یا 2 استخوان دنبالچه به وجود آمده است.

ستون فقرات را مى‏توان به صورت میله‏اى قابل انعطاف و قوى توصیف کرد که به جلو و عقب حرکت داشته و قابلیت چرخش دارد. ستون مهره‏ها حاوى طناب نخاعى بوده که از آن محافظت مى‏کند، سر را در جاى خود نگه مى‏دارد و محورى است که دنده‏ها و عضلات پشت به آن اتصال مى‏یابند. بین هر دو مهره سوراخ‏هاى بین مهره‏اى وجود دارند که اعصابى از آنها عبور مى‏کنند و طناب نخاعى را به قسمت‏هاى مختلف بدن ارتباط مى‏دهند. با شروع از نخستین مهره‏ى گردنى به طرف استخوان خاجى، بین هر دو مهره‏ى مجاور دیسک‏هاى بین مهره‏اى از جنس فیبروکاتیلاژ قرار گرفته‏اند. هر دیسک از یک حلقه‏ى فیبروزى خارجى از جنس فیبروکاتیلاژ و یک ساختمان داخلى نرم و خمیرى، مانند پلاستیک تشکیل شده است، این دیسک‏ها از نوع مفاصل قوى به شمار آمده و حرکات مختلف ستون مهره‏ها را ممکن مى‏سازند و از طرفى ضربات آنى را به خود جذب مى‏کنند. این دیسک‏ها در زیر فشار زیاد صاف و پهن شده و از فضاى بین مهره‏اى بیرون مى‏زنند.

31 جفت عصب نخاعى از طناب نخاع بیرون مى‏آیند که عبارتند از: 8 جفت اعصاب گردنى، 12 جفت اعصاب سینه‏اى، 5 جفت اعصاب کمرى، 5 جفت اعصاب خاجى و 1 جفت عصب دنبالچه‏اى. اعصاب منفرد بیرون آمده از طناب نخاعى در بعضى نواحى به هم اتصال یافته و شبکه‏اى تشکیل مى‏دهند. یکى از اعصاب منفرد محیطى از این شبکه به سمت قسمت‏هاى مختلف بدن انشعاب مى‏یابد. در صورت وجود مشکل در بخش خاصى از بدن باید بر روى آن قسمت از رفلکس نخاعى کار کرد که به اعصاب خاص ناحیه‏ى درگیر مربوط است.

ناهنجارى ستون فقرات‏

یکى از مشکلات در میان مردم ناهنجارى ستون مهره‏ها است که آن مى‏تواند مادرزادى، متعاقب ضربه و ناشى از کهولت سن باشد. انحراف ستون مهره‏ها مى‏تواند به جلو یا عقب یا طرفین باشد. اگر ستون مهره‏ها به طرف جلو خم شود، باعث به وجود آمدن یک برآمدگى در پشت مى‏شود که اصطلاحا آن را قوز مى‏نامند. اگر انحراف ستون مهره‏ها به طرفین باشد، اصطلاحا در علوم پزشکى به آن اسکولیوز مى‏گویند که مى‏تواند افراد را در سنین مختلف مبتلا سازد.

5 نوع اسکولیوز شناخته شده است:

1- اسکولیوز شیرخواران 2- اسکولیوز ساختمانى‏

دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 752

اولیه 3- اسکولیوز ساختمانى ثانویه 4- اسکولیوز جبرانى 5- اسکولیوز سیاتیکى‏

درد ستون فقرات‏

درد ستون فقرات مربوط به عوامل متعددى است که به اهم آنها به‏طور اختصار اشاره مى‏شود، از جمله:

ضربه‏ها، ورم‏ها، تغییرات مهره‏ها در اثر فشار خارجى یا داخلى روى مهره‏ها، تورم یا جابه‏جایى و یا تغییر مکان دیسک‏ها، دست‏اندازى‏هاى بدخیم سایر اعضاء روى مهره‏هاى پشت، خوردگى یا روئیدن استخوان‏هاى اضافى روى لبه‏ى مهره‏ها، سنگینى وزن، بیمارى‏هاى زنان از نوع دستگاه تناسلى و ادرارى و بسیارى عوامل دیگر که مى‏تواند به علت فشار روى تنه یا شاخه‏هاى عصب سیاتیک درد ایجاد کند.

براى تسکین و درمان درد ستون فقرات یا مهره‏هاى پشت باید مقل ازرق و زیره‏ى کرمانى از هر کدام 10 گرم و ریشه‏ى اریسا، سورنجان، مسطکى رومى، انیسون و زنیان از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بسایید و با 500 گرم، گل قند عسلى مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب، هربار یک قاشق شربت‏خورى از آن را میل فرمایید.

* فرفیون، قسط و میعه سایله از هرکدام 5 گرم و سداب، اگیر ترکى، ابهل و رازیانه از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با روغن بابونه یا روغن سداب مخلوط کنید و بمالید.

* تخم کرفس 30 گرم و دانه‏هاى اسفند، اسارون، زرمباد، مرمکى، اگیر ترکى، دارچین و درونج عقربى از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 500 گرم عسل مخلوط کرده و روزى چهار قاشق شربت‏خورى از آن را به ترتیب بخورید.

* سورنجان مصرى 15 گرم و پوست هلیله‏ى زرد 10 گرم، هر دو را نرم بسایید، بعد با کمى آب تاج‏ریزى خمیر کرده و قرص‏هایى به شکل گلوله و به اندازه‏ى یک عدد نخود بسازید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو عدد میل کنید.

درد ستون فقرات به علت ورم: اگر ستون فقرات در اثر ورم درد مى‏کند براى تسکین درد و همچنین درمان ورم آن باید: تخم کرفس 30 گرم و دانه‏هاى اسفند، اسارون، زرمباد، مرمکى، اگیر ترکى، دارچین و درونج عقربى از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 500 گرم عسل مخلوط کرده و روزى چهار قاشق شربت‏خورى از آن را به ترتیب بخورید.

* ده گرم پوست هلیله‏ى زرد، 5 گرم خولنجان و 15 گرم سورنجان مصرى را نرم بسایید، بعد با کمى آب تاج‏ریزى خمیر کرده و قرص‏هایى به شکل گلوله و به اندازه‏ى 1 عدد نخود درست کنید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو عدد میل کنید.

* اذخر مکى 10 گرم، سداب، گل بابونه و گل برنجاسف از هرکدام 20 گرم و سوسن 40 گرم، همه را نیم‏کوب کرده و آب آن را با گلاب و کمى سرکه مخلوط کنید و روزى سه مرتبه بر محل ورم و درد مالش دهید.

درد ستون فقرات به علت ضربه: براى تسکین درد ستون فقرات که به علت ضربه‏خوردگى باشد، باید:

آرد باقلا، آرد جو و تاج‏ریزى پودر شده را با روغن دنبه مخلوط کنید و بر محل درد بمالید و یا آنها را با 250 گرم دنبه‏ى کوبیده شده مخلوط کرده و ضماد کنید.

* مورد، شوید و بومادران از هرکدام 20 گرم و مغز ناخنک و افسنطین از هرکدام 15 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 250 گرم روغن دنبه‏ى چرخ‏کرده مخلوط و به صورت ضماد از آن استفاده کنید.

کمردرد

کمردرد یکى از شایع‏ترین اختلالاتى است که از هر 5 نفر، 1 نفر در دوران زندگى به آن مبتلا مى‏شود.

ساختمان پشت شامل مجموعه‏اى است که از مهره‏هاى استخوانى، دیسک‏ها (بالشک‏هاى بین‏

دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 753

مهره‏اى)، نخاع یا مغز تیره، اعصاب، عضلات و رباطات تشکیل یافته است. مشکلات پشت ممکن است ناشى از اختلال در هریک از اجزاء فوق باشد که معمولا بسیار ناراحت‏کننده و ناتوان‏کننده است. پوک شدن استخوان و یا التهاب مفصلى یا آرتروز[1] ممکن است علت کمردرد باشند. همچنین انحراف ستون مهره‏ها به یک سمت و یا لغزش یک مهره روى مهره‏ى دیگر مى‏توانند باعث ناراحتى شدید در ناحیه‏ى کمر شوند.

یک علت شایع دیگر براى کمردرد پارگى، لغزیدگى و یا فتق دیسک‏هاى بین مهره‏اى است. یک دیسک بین مهره‏اى داراى یک هسته‏ى نرم ژلاتینى در مرکز مى‏باشد که اطراف آن را بافت‏هاى فیبرى به صورت حلقه فراگرفته‏اند. ضربه، فشار و یا فساد ممکن است قسمت خارجى حلقه‏ى دیسک را ضعیف کند، به‏طورى‏که قسمت مرکزى به صورت فتق به داخل حلقه نفوذ و برآمدگى تولید کند. این برآمدگى به ریشه‏هاى عصبى در ستون فقرات یا به خود طناب عصبى تجاوز مى‏کند و به آنها فشار وارد مى‏آورد.

دیسک‏هایى که دچار فتق شده‏اند اکثرا باعث دردهاى شدید کمر مى‏شوند. این درد به کفل‏ها، ران‏ها و پاها نیز انتشار مى‏یابد. همچنین مناطق مبتلا ممکن است دچار بى‏حسى و فقدان حرکت هم بشوند و انسان را بسیار دچار رنج سازند. گاهى درد کمر به علت سردى مزاج ایجاد مى‏شود، لذا براى تسکین درد کمر باید جدوار، تخم گشنیز، مقل ازرق، شقاقل، عود و جوز هندى از هرکدام 5 گرم، گل محمدى، تخم شنبلیله، تخم شوید، زنیان و پودینه از هرکدام 10 گرم، سورنجان و کنجد از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بسایید و با سرکه و گلاب مخلوط کنید و روزى سه مرتبه بمالید.

کمردرد از سردى مزاج: براى تسکین کمردردى که به علت سردى مزاج باشد، (اول براى رفع سردى مزاج به قسمت اخلاط اربعه در همین کتاب مراجعه شود)، خوردن ماء الاصول، گل قند عسلى و تریاق اربعه و نیز ضماد روغن بابونه، روغن قسط و روغن سداب و همچنین مالیدن تخم شنبلیله، اوشق، حب القار، آب تخم کتان و روغن بیدانجیل مؤثر مى‏باشد.

کمردرد از بلغم: این درد ممکن است به علت گرفتارى عضلات و مهره‏هاى پشت به وجود آید که در اثر مصرف مواد بلغم‏افزا شدت مى‏یابد. (براى دفع بلغم به قسمت اخلاط اربعه در همین کتاب مراجعه کنید.) ضمنا این درد با خوردن ماء الاصول، اگیر ترکى، زیره و عسل و پس از خوردن آنها از ترکیبات سورنجان ساکت خواهد شد.

همچنین مى‏توانید، نمک هندى، شقاقل، اوشق، شحم حنظل، جاوشیر، مقل ازرق، میعه سایله، انزروت، سورنجان، زرمباد، زنجبیل، قسط، رازیانه، انیسون و تخم کرفس، همه را به مقدار مساوى نرم بسایید، مقدارى از آن را با آب خمیر کرده و به صورت شیاف‏هایى درآورید و استعمال کنید و مقدارى از آن را نیز با گلاب و سرکه مخلوط کنید و روزى سه مرتبه مالش دهید.

کمردرد از قاعدگى: براى تسکین درد کمر در زمان قاعدگى زنان، مالیدن پودینه یا سیر، همچنین روغن آنها و یا روغن زیتون یا مغز ساق گاو مؤثر است.

همچنین مى‏توانید جاوشیر، اوشق، تخم کرفس، نمک هندى، مقل ازرق، میعه سایله، انزروت، زنجبیل، شهم حنظل، سورنجان، زرمباد، شقاقل، تخم کرفس، انیسون و بادیان، همه را به نسبت مساوى نرم بسایید، بعد مقدارى از آن را با گلاب و سرکه خمیر کرده و روزى سه مرتبه بمالید و مقدارى دیگرى از آن را هم با آب خمیر کرده و مانند شیاف بسازید و از عقب استعمال کنید.

تقویت عضلات‏

______________________________
(1).Arthritis

دائرة المعارف گیاه درمانى ایران، ص: 754

اگر میل دارید عضلات قوى شوند، از اسفناج و سیب درختى، یا آب سیب درختى هر روز استفاده کنید.

همچنین به عنوان تقویت مى‏توانید دارچین، زنجبیل، هلیله‏ى سیاه، شیطرج، فلفل سیاه، بابونه‏ى شیرازى و نخود الوند از هرکدام 5 گرم و آمله‏ى مقشر، ثعلب و تخم‏هاى مغز میوه‏ى کاج از هرکدام 10 گرم، همه را نرم بسایید، بعد با 20 گرم پودر نارگیل، یک کیلو مویز بى‏دانه‏ى کوبیده شده و یک کیلو عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق شربت‏خورى از آن را میل فرمایید.

پیچیدگى عضلات‏

براى رفع پیچیدگى عضلات، برگ‏هاى گزنه‏ى کوبیده شده را با عسل مخلوط کرده و ضماد کنید.

آویشن شیرازى را بجوشانید و آب آن را روى عضلات کمپرس کنید و یا آن آب را به آب وان حمام اضافه کرده و مدتى در آن آب بمانید و موضع را مالش دهید.

درد عضلات‏

براى تسکین درد عضلات باید انجیر تازه را بکوبید و با آرد جو خمیر کنید، بعد گرم کرده و تا گرم است بر موضع درد ضماد گذارید.

 



[1] ( 1).Arthritis

دسته ها :
X